Баѐнномаси билан маъқулланган ва нашрга тавсия этилган

30. Индукцион ток йўналиши. 
Индукцион ток йўналишини аниқловчи қонунини рус физиги Ленц 
Эмилий Христианович (1804-1868) йилда топган. Вертикал ўқ атрофида 
эркин айлана оладиган стерженнинг икки учига алюминийдан ясалган иккита 
ўтказувчи ҳалқа бириктирилган. Улардан бирининг бир жойида кесиги бор. 
Агар магнит кесиги бўлмаган ҳалқага яқинлаштирилса (ѐки ундан 
узоқлаштирилса),ҳалқада индукцион ток вужудга келади. Бу индукцион 
токнинг йўналишига қараб ҳалқа магнитга тортилиб (ѐки итарилиб) ўққа 
ўрнатилган стерженни айлантиради. Шу ҳодисанинг келиб чиқиш сабабини, 
яъни магнит оқимининг ўзгартирилишига боғлиқлигини Ленц текширди ва 
ушбу қонунни очди. 
Амалий машғулотлар: Индукцион ток йўналиши бўйича машқ 
ўтказиш. 
 
 
31. Электромагнит индукция қонунининг таърифи. 
Электромагнит индукция қонунининг таърифи. Электромагнит 
индукциясига таъриф. 
Амалий машғулотлар: Электромагнит индукциясини таҳлил қилиш. 
32. Конденсатор уланган ўзгарувчан ток занжиридаги ток кучи. 
Конденсатор уланган ўзгарувчан ток занжиридаги ток кучи. 
Амалий машғулотлар: Агар сиғими С бўлган конденсатор кучланиши 
синусоидал ўзгарувчан ток занжирига уланган бўлса, у ҳолда занжирдаги 
кучланиш 
U = U 
m 
sin w t 
каби ѐзилиб, исталган вақт мобайнида конденсатор қопламларидаги 
кучланиш генераторнинг кучланишига тенг ва ишора жиҳатидан қарама- 
қаршидир. 
33. Эркин ва мажбурий тебранишлар ва уларнинг алоҳида 
характерли хусусиятлари. 

---

183 
 
Эркин ва мажбурий тебранишлар ва уларнинг алоҳида характерли 
хусусиятлари. 
Амалий машғулотлар: Эркин тебранишлар деб, аввало, ташқи кучлар 
таъсирида мувозанат вазиятидан четга чиқарилиб қўйиб юборгандан сўнг,
системадаги ички кучлар таъсирида бўладиган тебранишларга айтилади. 
Системанинг эркин тебраниш частотаси хусусий частота деб айтилади 
ва ―w‖ билан белгиланади. Эркин тебранишларга пружина ѐки ипга осилган 
юкнинг тебранишлари мисол бўлади. 
Мажбурий тебранишлар ҳақида тушунча.