O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Muallif - O.A.Amanov 
 
ta’minlash  strategiyasini  tanlashdan  avval  tovarlar  nomenklaturasi  kengligini 
ifodalovchi  “raqobat  dia’azoni”  tushunchasini  kiritish  talab  etiladi.  Shundan 
so’nggina  raqobatbardoshlik  strategiyasining  barcha  asosiy  turlarini  yagona 
strategiyaga birlashtirishga xizmat qiluvchi jadvalni tuzish mumkin bo’ladi. 
 
7.3 – chizma. Raqobatbardoshlikni ta’minlash strategiyasi. 
Strategiyalar  mohiyatini  yaxshiroq  tushunish  uchun  jahon  bozorlaridan  biri- 
kemasozlik bozori misolida ko’rib chiqamiz. Ushbu bozorda yuqoridagi strategiyalar 
asosida  4  guruh  ishlab  chiqaruvchilar:  Yap’oniya,  Janubiy  Koreya,  Skandinaviya  va 
Xitoy firmalari faoliyat yuritadilar. 
Yaponiya kemasozlik firmalari “O’ziga xoslik (yagonalik) va sifatda ustunlik” 
strategiyasi  bo’yicha  rivojlanadilar.  Ushbu  strategiyaga  ko’ra,  ular  yuqori  sifat 
darajasidagi kemalarni keng nomenklaturada shuningdek yangi til’dagi yagona o’ziga 
xos parametrlarga ega bo’lgan holda ishlab chiqaradilar (ma’lumki, aynan yap’oniya 
su’per  takliflar  ishlab  chiqarish  sohasida  yetakchi  hisoblanadi).  Janubiy  koreya 
kemasozlari  ham  keng  turdagi  kemalarni  ishlab  chiqaradilar,  lekin  ularning  raqobat 
ko’rashidagi  strategiyasi  ixtisoslashuvga  emas,  balki  past  xarajatlarga  asoslangan. 
Ushbu        davlat  kemasozlari  xalqaro  andozalaridagi  sifat  darajasiga  ega  bo’lgan  va 
past narxdagi kemalarni ishlab chiqaradi. 
Skandinaviya kemasozlari mamlakat iqtisodiyoti ko’lamidan kelib chiqib, keng 
assortimentdagi  kemalarni  ishlab  chiqara  olmaydilar.  SHu  sababdan  ular  2  turdagi 
sayohat 
laynerlari 
va 
muzyorar 
kemalarni 
ishlab 
chiqarishga 
ixtisoslashgan(Strategiya  B2).Skandinaviya  kemalari  yuqori  jahon  darajasida  va 
qimmat  narxlarda  ishlab chiqariladi.  Lekin barcha qulayliklarga ega bo’lgan sayohat 
laynerlari  yoki  muzda  suzuvchi  ishonchli  kemaga  talabi  bo’lgan  xaridor  albatta 
skandinaviya kemalariga murojat qiladi. 
Xitoy kemasozlari (1-strategiya) ham keng turdagi ko’p miqdordagi kemalarni 
ishlab  chiqarish  imkoniyatiga  ega  emaslar.  SHu  sababdan,  ushbu  mamlakat  ishlab 
chiqaruvchilari 
raqobatbardoshlikni 
arzon, 
xaridorbop’ 
kemalar 
hisobiga 
ta’minlaydilar. 
Albatta,  A2  strategiya  muvofiq,  jahon  texnik  taraqqiyoti  qonun  chiqaruvchisi 
ro’lida  harakat  qilish  obro’liroq  hisoblanadi.  Lekin,  agar  sizning  tovar  bozoringizga 
moliyaviy  jihatdan  imkoniyati  cheklangan  xaridorlar  tashrif  buyurishsa  B1 
strategiyada ham muvofaqiyatli faoliyat yuritish mumkin. 

---