Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Русча усул. Буюрилган таомларни анжомлар билан бирга столга 
қуйилади, тарелкаларга солинади. Таомларни мижозларнинг ўзлари 
солиб олади, официант ёрдам бериб туради. Иссиқ таом идиши остига 
столга официант сочиқча солиб қуяди. Идиш қопқоги ва косалар махсус 
тарелкаларга қуйилади. Совуқ, газак ва таомлар столга бир пайтда, 
иссиқ таомлар эса навбати билан берилади. Официант таом қўйишдан 
аввал ишлатилган идиш-товоқдарни йиғиштириб олади ва янгисини 
қуяди. 
Хизматнинг бу шакли ичимликларга ҳам тегишли. Иссиқ, 
ичимликлар қаҳва ва чой қаҳвадонда ва чойнакда, шунингдек самоварда 
берилади, буфетдан олинган ичимликлар — шиша, графин, кўзачаларда 
берилади. 
Таом мижознинг идишига ёрдамчи столда (инглизча) солинади, 
официант таом тарқатиш бўлимидан олиб келган таомини мижозларга 
кўрсатади, сўнгра улар рухсати билан тарелкаларга сузади ва столга 
олиб келади. 
Бундай шароитда хизмат кўрсатиш техникаси қуйидаги 
харакатлардан иборат: 
1. 
Официантнинг 
харакатини 
мижозлар 
куриши 
учун 
овкатланадиган стол ёнига юрадиган кичикроқ стол олиб келинади. 
2. Бу столга олиб келинадиган таомлар ва иситилган тарелкалар 
қуйилади. 
3. Мижозлар кўз-ўнгида анжомлар ёрдамида официант таомни 
уларнинг тарелкаларига солади. 
4. Таомни олиб келиб ўнг томондан ўнг оёги билан олдинга бир 
қадам босган холда ўнг қули билан мижозларга тарқатади. 
ўзига қулайроқ бўлиши учун идиш-товоқлар овқатланиш столида 
қандай бўлса, ёрдамчи столда ҳам шу тартибда терилади. Одатда асосий 
масулотлар билан таом столнинг чап қисмида, гарнир - ўнг қисмида 

---

180 
жойланади. Столнинг ўртасида тарелкалар туради. 
Таомларни порция (улуш)ларга булиш қуйидагича амалга 
оширилади; 
— котлет, лангет, бифштекс, картошка, сабзавот гарнирларини 
солишда, уларнинг тагига қошиқ, тиқилади ва сал кўтарилади, 
тепасидан вилка билан бир оз босилиб, кўчириб олинади ва 
истеъмолчининг тарелкасига қўйилади; 
— пиширилган гўшт бўлагини олишда қошиқ ва вилкани 
гўштнинг тагига тиқади, қўтаради ва мижоз тарелкасига солади, қошиқ 
сал аввалроқ бўлиши ёки дар иққаласи бир қаторда баробар туриши 
мумкин; 
— таомларни солишда официант қошиқни ўнг қўлида, вилкани чап 
қўлида ушлайди, қошиқ, билан вилка бир-бирига параллел холда 
бўлади. 
Баъзи таомларга гарнир ёки соус алоҳида берилади, буни хисобга 
олган официант буш турган официантни ёрдамга чакириши мумкин. 
Биринчи официант таомни порцияларга бўлиб беради, иккинчиси 
гарнир солади. Агар таом унча кўп бўлмаса, патнисда дам таомни, дам 
гарнирни олиб келиш мумкин. 
Таом келтиришда официант мижознинг ўнг томонидан келади. 
Чап томондан келса хам бўлади, лекин бунда официантга чап қўли 
билан ишлашга тўғри келади. 
Таомни қучма ёрдамчи столда французча ёки инглизча беришда 
тегишли қридаларга риоя қилиш керак бўлади: 
1. Асосий маҳсулот - гўшт, балиқ, қуш гўшти — тарелкаларда стол 
уртасига қуйилади, мураккаб гарнирлар учун чап ёки ўнг томонига 
кўкатлар - петрушқа, уқроп, селдер ўнг томонга тепага қуйилади. 
2. Соус тарелканинг ўнг томонига солинади. 
3. Порцияларга булиш қуйидаги тартибда бўлади. Асосий 
маҳсулот, соус, гарнир (картошка ёки макарон маҳсулоти), сабзавот ва 
кўкатлар. 
Ўз манзараси бўйича қайтадан тарелкага солинган таом ошпаз 
безаган кўринишни йуқотмаслиги лозим.