Z islomov, D. Rahimjonov, J. Najmiddinov

AKTIVLESTIRIW  USHÍN 
SORAW  HÁM  TAPSÍRMALAR
1.  Yahudiylardıń  Orayliq  Aziyaǵa  kirip  keliwi  qashannan  baslanǵan?
2.  Yahudiylerdiń  áyyemde  Oraylıq  Aziyada  jasaǵanınan  derek  beriwshi 
tabılmalar qashan hám qay jerden tabılǵan hám de olar qaysı dáwirge 
tiyisli?
3.  Oraylıq  Aziyadaǵı  yahudiylerdiń  Buxara  yahudiyleri  dep  atalıwınıń 
sebepleri  ne?
YAHUDIYLIK
5-§
DIN TARIYXÍNAN
Yahudiylik  dúnyadaǵı  eń  áyyemgi  milliy  dinlerden 
biri  bolıp,  shama  menen,  biziń  ásirimizge  shekemgi 
2-mıń  jıllıqta  Jaqın  Shıǵısta  payda  bolǵan.  Ol  mil-
let  dini  bolıp,  tek  ǵana  yahudiy  xalqına  tán.  Ábu 
Rayxan  Beruniy  óziniń  «Áyyemgi  xalıqlardan  qalǵan 
estelikler»  kitabında,  yahudiyler  bul  sózdi  semit  til-
lerdegi  «hoda»,  yaǵnıy  «táwbe  etpek,  táwbe  etkenler» 
sózinen  kelip  shıqqan, — degen  pikirler  bar  ekenligin 
aytıp  ótken.  Kóp  tarqalǵan  pikir  boyınsha,  yahudiy 
sóziniń  kelip  shıǵıwı  Yaqub  payǵambardıń  ulı  Yahu-
da  atınan  alınǵan.
Yahudiy  xalqınıń  jáne  bir  atı  Bani  Izrail.  «Izrail» 
sózi  Yaqub  payǵambardıń  ekinshi  atı  bolıp,  «banu» 
— balalar,  «Izrail  áwladları»  mánislerin  beredi. 
Yahudiyler  xalqına  baylanıslı  «evrey»  sózi  de  qol-
lanıladı. Bul áyyemgi semit tillerindegi «ivrit» sóziniń 
Ráwiyatlarǵa  qaraǵanda,  Yaqub  payǵambardıń  12  ulı  bolıp,  olardıń 
tórtinshisi  Yaqıya  edi.  12  uldan  keyin  12  qáwim  tarqaldı.  Yaqıya 
áwladları  bolǵan  yahudiyler  basqa  qáwimlerdi  ózlerine  boysındırdı. 
Sonnan  soń  bul  qáwimlerdiń  bárshesi  «yahudiy»  dep  atala  basladı.
Pánlerdiń 
paydası — olar 
járdeminde 
altın  hám 
gúmis  toplaw 
emes,  bálkim 
insanıylıq  hám 
danıshpanlıqqa 
erisiw.