Z islomov, D. Rahimjonov, J. Najmiddinov

Kibernetika  (grekshe,  basqarıw  óneri) — informaciyanı  qabıl 
etiw,  onı  qayta  islew  hám  de  onnan  proceslerdi  basqarıwda 
paydalanıw  menen  shuǵıllanatuǵın  pán.
Informaciya — oylawdıń  formasına  qaramastan  shaxslar, 
waqıyalar  hám  procesler  haqqındaǵı  maǵlıwmat.
Adamnıń  bárshe 
esitkenlerin 
sóyley  beriwi 
onıń  ótirikshili-
gine  jeterli  dálil.
Hádis

---

124
informaciya  uzatıw  hám  qabıl  etiw  arqalı  túrli  pro-
cesslerdi  basqarıw  hám  olarǵa  tásir  ótkeriwdiń  eń 
qolay  quralına  aylandı.
Búgingi  kúnde  global  qáwip  bolǵan  terrorshılıq 
internet álemine de kirip barıp, kiberterrorshılıq ata-
ması  júzege  keldi.
Kiberterrorshılar  informaciya  texnologiyalarınan 
paydalanıp,  siyasiy,  diniy  hám  ideologiyalıq  tásir  ót-
keriwge háreket etedi. Bul processte kóbinese xakerler 
xızmetinen  paydalanıladı.
Xakerler  dúnyanıń  kóplegen  ellerinde  mámleket 
basqarmaları,  finans  sistemaları,  xalıq  aralıq  shól- 
kemlerdiń  maǵlıwmat  bazalarına  hújimler  jasap  tár- 
tipsizlikti  keltirip  shıǵaradı.
Kiberterrorshılar  óspirim  jaslardıń  qızıǵıwshılıǵına 
qarap,  olardı  túrli  videokórinisler  hám  fotosúwret-
lerdi  tamashalawǵa  shaqıradı.  Bunıń  menen  milliy 
hám  ulıwma  insanıy  qádiriyatlarǵa  zıyan  jetkeriwge 
háreket  etedi.  Nátiyjede  máńgúr  insanlardı  qáliples-
tiriw  arqalı  mámleketlerde  tınıshlıq  hám  turaqlılıq 
ortalıǵın  izden  shıǵaradı.
Kiberterrorshılar  óz  maqsetlerin  ámelge  asırıw-
da  diniy  faktordan  paydalanıp,  insanlardıń  qálible-
rin iyelewge belgili bir aymaqta háreket etedi. Bunda 
diniy  túsiniklerdi  nadurıs  talqılaw  arqalı  fanatiklik 
keypiyatın  qáliplestiriw  tiykarǵı  maqset  esaplanadı.
INFORMACIYA
Globallasıw  sharayatında  maǵlıwmatlardı  za-
managóy  tez  islewshi  qurallar  arqalı  tezlik  pe-
nen  tarqatılıwı  sezilmekte.  Internet  sisteması  arqalı 
tarqatılıp  atırǵan  informaciya  hám  maǵlıwmatlarǵa 
túrli siyasıy qısımlar, mámleket shegaraları tosıq bola 
almaslıǵı  úlken  materiallıq  hám  mánáwiy  qáwip-
tiń  kelip  shıǵıwına  sebep  bolıp  atırǵanın  birqansha 
mámleketler  mısalında  kóriwimiz  múmkin.