Bitkoin narxining navbatdagi ko’tarilishi ortidan Finlyandiya markaziy banki
bitkoin tizimini revolyutsion va ajoyib deb tavsiflagan xolda ilmiy izlanishlar
turkumini e’lon qildi. Ushbu ma’lumotda jahondagi minglab kriptomaynerlar
tomonidan qo’llab-quvvatlanadigan bitkoinning juda stabil ekanligi ta’kidlanadi.
Shu munosabat bilan 2017 yilni qo’rqmasdan bitkoin yili deb aytish mumkin,
chunki yil boshida uning narxi 1000 dollar bo’lgan bo’lsa, yil davomida 20000
dollargacha o’sish kuzatildi, kelajakda esa uning narxi 100 000 dollagacha
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
ko’tarilishi mumkin ekan. Bunday ma’lumotni JPMorgan Chase amerika
moliyaviy xoldingi bosh direktori
Delivering Alpha deb nomlangan bank
konferentsiyasida aytib o’tdi (12/09/2017 yil). Ammo uning fikricha, kelajakda
kriptovalyutalar bozori bir ko’pik sifatida juda katta miqdorga yetganidan so’g
yorilib ketadi, chunki unga bo’lgan talab ko’pchilik xollarda sun’iy talabdir – u
an’anaviy pullar bozori bilan to’liq integratsiyalashmagan. Kriptovalyutalar
bozorining rivojlanishini qisqacha ravishda quyidagicha tavsiflash mumkin:
Bitkoin tushunchasi birinchi marotaba 2008 yilda Satosi Nakomoto ismli inson
nomidan kiritilgan.
Bitkoinning asosida elektron zanjir orqali ma’lumotlar uzatish texnologiyasi –
blokcheyn yotadi.
Blokcheynning turli elementlari har xil komp’yuterlarda saqlanadi va ularning
xaqiqiyligi aniq matematik algoritmlar orqali nazoratchi organlar ishtirokisiz
tasdiqlanib turadi .
2017 yil 1 avgustda bitkoin ishlab chiqaruvchilar uning tezroq ishlaydigan
analogi Bitcoin Cashni yaratdilar.
Bitkoinning kriptovalyutalar bozoridagi eng asosiy raqobatchisi rossiya-kanada
dasturchisi tomonidan 2013 yilda ishlab chiqilgan kriptovalyuta Etherium yoki
Efir hisoblanadi.
Kiptovalyutalar bozorining rivojlanishini 2000 yillar boshida ro’y bergan
“dotcom” lar bo’yicha katta qiziqish va uning nima bilan tugagani bilan ham
solishtirishimiz mumkin. O’sha davrda domen ismlari .com bilan tugaydigan
texnologik kompaniyalar aktsiyalariga juda katta qiziqish kuzatilgani tufayli,
birjalarda zamonaviy nomlar bilan atalgan, .com domen nomi bilan tugaydigan,
ammo amalda mavjud bo’lmagan kompaniyalarning aktsiyalari faol sotila
boshlandi. Bu firibgarlik ma’lum bo’lib qolganidan so’ng, dotcom
kompaniyalarning aktsiyalari juda ham tushib ketdi va ko’pgina kompaniyalar
buning oqibatida xonavayron bo’ldilar. CoinMarketCap saytining ma’lumotlariga
ko’ra, xozirgi paytda internetda 900 ga yaqin raqamli kriptovalyutalar mavjud. Bu
bozorda yangi ishtirokchilar deyarli har kuni paydo bo’layaptilar va ularning
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
barchasi ham yaxshi o’ylab tuzilgan bizner-rejaga ega yoki ular firibgar emas deb
aniq aytib bo’lmaydi. Ularning bankrot bo’lishi butun kriptografiya bozorining
tushkunlikka uchrashiga olib kelishi mumkin. Ya’ni, sun’iy kriptovalyutalarning
inqirozi o’z ortidan bitkoin, laytkoin va efiriumlarning ham inqiroziga sabab
bo’lishi mumkin. Lekin shuni ham aytish kerakki, kriptovalyutalar uchun yana
katta bir havf davlat tomonidan ham kelishi mumkin va muqarrar. Moliyaviy
analitik Djeyms Daymonning aytishicha, “Valyuta bu davlat tomonidan birinchi
Do'stlaringiz bilan baham: