Turizm va iqtisodiyot

Siyosiy  partiyalar  va  ijtimoiy  harakatlar  jamoat  birlashmalarining  muhim 

ko‘rinishidir.  Bu  yerda  jamoaga  birlashtirishning  asoslari  sifatida  g‘oyaviy  tamoyillar 

yoki  ijtimoiy  g‘oyalar  maydonga  chiqadi.  Siyosiy  partiyalar  va  ijtimoiy  harakatlar 

moliya  tizimi  boshqa  jamoat  birlashmalaridagi  kabi  bo‘lsada,  ma’lum  xususiyatlarga 

ham ega.  

Har qanday siyosiy partiya faoliyatining asosiy manbai sifatida a’zolik badallari 

maydonga  chiqadiki,  ular  odatda  barcha  xarajatlarni  qoplashga  imkon  bermaydi.  Shu 

bilan  bir  vaqtda  ijtimoiy  harakatlar  uchun  bundan  tashqari  korxonalar,  tashkilotlar, 

muassasalar,  xususiy  tadbirkorlar  va  alohida  fuqarolarning  jamg‘armalari  va  xayriya-

exsonlari  ham  qo‘llaniladi.  Siyosiy  partiyalar  va  ijtimoiy  harakatlar  daromadlari 

manbalarining  uchinchi  guruhiga  nashriyotchilik  va  boshqa  faoliyatdan  tushumlar 

kiradiki, ushbu manba tijorat xususiyatiga ega bo‘ladi.  

Demokratik  jamiyatlarda  ko‘p  holatlarda  siyosiy  partiyalarni  nafaqat  to‘g‘ridan 

to‘g‘ri  moliyalashtirish,  balki  ularga  moddiy  yordam  (yig‘ilishlar  uchun  binolarni 

tekinga  yoki  imtiyozli  shartlarda  berish,  siyosiy-partiyaviy  yo‘nalishdagi  muzeylarni 

moliyalashtirish  va  h.  k.)  ko‘rsatish  uchun  ham  davlat  budjeti  mablag‘laridan 

foydalanish  qonun  yo‘li  bilan  taqiqlangan.  Shu  bilan  bir  vaqtda  qonunan 

rasmiylashtirilgan  ma’lum  cheklanishlar  ham  ko‘zda  tutilishi  mumkin.  Masalan, 

Chexiya  va  Slovakiyada  parlamentga  saylangan  barcha  partiya  va  harakatlar  har  bir 

saylov  ovozi  uchun  10  krondan  mablag‘  oladi.  Shunday  qilib,  davlat  oz  miqdorda 

bo‘lsada partiyalar saylov tadbirlarini va ularning joriy faoliyatini subsidiyalashtiradi.