Қурилиш материаллари ва буюмлари

 
Қурилиш қоришмалари 
Умумий тушунчалар 
Қурилиш қоришмаси деб таркибида боғловчи материал, сув, майда тўлдиргич, 
қўшимчадан иборат қоришмани қотишдан ҳосил бўлган сунъий тош материалига айтилади. 
Қурилиш қоришмалари сувоқчиликда, тош, ғишт, блоклардан девор қуришда, 
деворбоп блоклар, плита тахталар тайѐрлашда ишлатилади. Қурилиш қоришмаларини 
тайѐрлашда тўлдиргичларнинг йириклиги 5мм ошмаслиги лозим. 
Қурилиш қоришмалари боғловчини турига қараб зичлиги ва ишлатилиш жойига 
қараб бўлинади. 
Борловчининг турига қараб: 
а) оддий: цементли, оҳакли, гипсли 
б) мураккаб: цемент-оҳакли, цемент-тупроқли, оҳак-гипсли ва бошқалар. 
Ўртача зичлигига қараб: 
оғир қоришмалар - р0=1500 кг/м
3
дан катта; (кварц қумлари ишлатилади). 
енгил қоришмалар - р0=1500 кг/м
3
дан кичик (ғовак майда тўлдиргичлар ва ғовак 
ҳосил қилувчи қўшимчалар ишлатилади) 
Ишлатилиш жойига қараб: 
Ғишт, тош, блоклар теришда ишлатилади. 
Сувоқчиликда ишлатилади. 
Монтаж учун - панел блоклар орасини тўлдириш учун маҳсус қоришмалар 
(пардозбоп, гидроизоляцион, томпонаж, акустик, рентгендан сақлайдиган) 
Боғловчи материаллар. 
Қоришма олишда асосан портландцемент ва шлакопортландцемент ишлатилади. 
Қурилишда ишлатиладиган цементларнинг 15-20% қоришмалар учун сарфланади. Демак 
юқори мустаҳкамликка эга бўлган цементларни сарфини камайтириш катта иқтисод 
келтирар экан. 
Булардан ташкари ҳавоий ва гидравлик оҳак, гипс ва гипсцементпуццолан 
боғловчилар ишлатилади. 
Қум. Қоришма олишда 2 хил қум ишлатилади: 
табиий - кварцли, дала шпати 
сунъий, майдаланган - зич ва ғовак тоғ жинслари майдалаб, сунъий тошларни 
(керамзит, пемза) майдалаб. 
Пластикликни оширувчи қўшимчалар. 

---

Кўпинча қурилиш қўшимчалари юпқа қилиб серғовак материаллар устига (ғишт, енгил 
бетонлар) яъни қоришмадаги сувни шима оладиган материалларга қопланади. Шунинг учун 
қоришмани жойлашувчанлиги сақлапиб қолиши учун унга сув ушлаб туриш қобилиятини 
ошириш мақсадида хар хил органик ѐки ноорганик, пластикликни оширувчи қўшимчалар 
қўшилади. 
Ноорганик майда (дисперс) қўшимчалар яхши сув ушлаш қобилиятига эга - оҳак, ТЭС 
куллари, диотомит, трепел, майдаланган домна шлаги. 
Органик сирт актив пластикликни оширувчи ва хаво олиб кирувчи қўшимчалар - СНВ, 
СДБ лар 0,05-0,2% боғловчи миқдордан қўшилади.