Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

16.6 Штангали чуқурлик насосларини ишлатишда 
учрайдиган асоратлар ва улар билан курашиш. 
мундарижа 
Штангали чуқурлик насосларини ишлатишда қуйидаги 
асоратлар учрайди 
1. Нефть билан бирга юқори даражада йўлдош газ оқиб 
келиши. 
Йўлдош газ насос цилиндрининг бир қисмини эгаллаши 
натижасида насоснинг тўлдириш коэффициенти пасаяди. 
Қатламдан нефть билан бирга қум чиқиши. 

---

139 
Бу қум таъсирида насос тез тиқилиб қолади. Баъзан қум 
қудуқ тубида йиғилиб қум тиқини ҳосил қилади. Айрим ҳолларда 
эса қум тиқини насос компрессор қувурларини сиқиб қуйиши ҳам 
мумкин. 
3. Насосда ва насос компрессор қувурларида парафин ва 
тузларнинг қотиб қолиши натижасида қувурнинг диаметри 
кичрайиб, олинадиган маҳсулот миқдори камаяди. 
4. Қудуқ деворининг қиялиги. Бундай қудуқларда насос 
штангаси ҳаракати натижасида штанга ва насос компрессор қувури 
орасидаги ишқаланиш таъсирида турли асоратлар юзага келади. 
Юқорида кўрсатилган асоратлар билан курашиш мақсадида
қуйидаги тадбирлар бажарилади: 
1. Йўлдош газ ва қумнинг таъсиридан муҳофаза этиш 
мақсадида махсус газ ѐки газ - қум якорларидан фойдаланилади.
Бу якорлар насоснинг пастида уланиб, суюқлик таркибидаги қум
уларда чўкиб қолади, йўлдош газ эса маҳаллий сепарация 
таъсирида қувур ортки кисмига йўналтирилади. 
2. Қумни қирадиган махсус плунжерлардан фойдаланиш. 
3. Қувурсимон (яни ичи бўш ) штангалардан фойдаланиш.
Бу штангалар ишлатилганда насос маҳсулдорлиги 1.3 - 1.6 
мартагача ортади. 
4. Қувур деворида қотиб қолган парафинни иссиқлик 
усулларини қўллаб йўқотиш мумкин. 
5. Қия деворли қудуқлардаги штангалар ва насос - 
компрессор қувурлари орасидаги ишқаланишни камайтириш 
мақсадида махсус роликли муфталардан фойдаланилади.