Anatomiya 2014. indd

200-rasm. Bosh va bo‘yin nervlari:

1–uch shoxli nerv tuguni; 2–til-halqum ner-

vi; 3–qo‘ shimcha nerv; 4–adashgan nerv; 

5–bo‘yinning ustki tuguni; 6–bo‘yin chigali; 

7–orqaga qaytuvchi hiqildoq nervi; 8–bo‘yinda-

gi nerv qovuzlog‘i; 9–yuqorigi hiqildoq nervi;

10–til osti nervi; 11–tilga boruvchi tarmoqlar.

---

473

di. Chap adashgan nerv umumiy uyqu va o‘mrov osti arteriya-

lari o‘rtasidan o‘tib aorta ravog‘ini oldiga yo‘naladi. Keyin o‘ng 

va chap nervlar o‘pka ildizi orqasidan o‘tib, o‘ng adashgan nerv 

qizilo‘ngachning orqa, chap nerv oldingi yuzasiga o‘tadi. Ular 

shoxlanib, qizilo‘ngach chigalini hosil qiladi. Bu chigaldan oldin-

gi va orqa adashgan nerv poyalari hosil bo‘lib, qi zilo‘ngach bi-

lan birga qorin bo‘shlig‘iga o‘tadi. Oldingi adashgan nerv poyasi 

oshqozonning oldingi yuzasida, orqa adashgan nerv poyasi osh-

qozonning orqa yuzasida joylashadi.

Adashgan nervda topografiya nuqtayi nazaridan to‘rt qism ta-

fovut qilinadi.

Adashgan nervning bosh qismidan orqa kalla chuqurchasi so-

hasidagi bosh miya qattiq pardasini, tashqi eshituv yo‘lining orqa 

devori va quloq chig‘anog‘i terisini innervatsiya qiluvchi sezuvchi 

tarmoqlar chiqadi.

Adashgan nervning bo‘yin qismidan halqum, yumshoq tanglay 

mu shaklari va shilliq pardasini, shuningdek, yurakni innervatsiya 

qiluvchi tarmoqlar chiqadi.

Adashgan nervning ko‘krak qismidan ko‘krak bo‘shlig‘i a’zola-

rini innervatsiya qiluvchi tarmoqlar chiqadi.

Adashgan nervning qorin qismida uning oldingi poyasidan 

osh qozonning oldingi va jigar tarmoqlari, orqa poyasidan esa osh-

qozonning orqa

 tarmoqlari hamda qorin tarmoqlari chiqadi. Qo-

rin tarmoq lari chap oshqozon arteriyasi bo‘ylab yo‘nalib, quyosh 

chigaliga qo‘shiladi. Adashgan nerv tolalari quyosh chigalining 

simpatik tolalari bilan birga arteriya tomirlari atrofida chigallar 

hosil qilib yo‘nalib, ichki a’zolarga boradi.