Anatomiya 2014. indd

1.  Boshning tasmasimon mushagi (m. splenius capitis)  ensa 

boylamining pastki qismi, VII bo‘yin va yuqorigi 3–4 ta ko‘krak 

umurt  qalarining o‘tkir qirrali o‘siqchasidan boshlanadi. Mushak 

tolalari yuqoriga lateral yo‘nalib, ensaning yuqori bo‘yin chizig‘i 

lateral qismiga va so‘rg‘ichsimon o‘simtaga birikadi. 

Faoliyati: ikki tomonlama qisqarsa, bosh va bo‘yinni orqaga 

tortadi. Bir tomonlama qisqarsa, boshni o‘z tomoniga tortadi.

2.  Bo‘yinning tasmasimon mushagi (m. splenius cernicis) 

III–V ko‘k rak umurtqalarining o‘tkir qirrali o‘siqchasidan bosh-

lanib, 2–3 ta yuqo rigi bo‘yin umurtqalarining ko‘ndalang o‘siq-

chasining orqa do‘mboq chasiga birikadi.

Faoliyati: ikki tomonlama qisqarsa, umurtqa pog‘onasining bo‘-

yin qismini orqaga tortadi. Bir tomonlama qisqarsa, o‘z tomoniga 

buradi.

3. Umurtqa pog‘onasini tiklaydigan mushak (m. erector spinae) 

orqaning eng kuchli autoxton mushagi bo‘lib umurtqa pog‘onasi-

ning bor bo‘yicha tortilgan (82-rasm). U qalin, pishiq pay vosita-

sida dum g‘azaning orqa yuzasidan, bel, XII va 

XI ko‘krak umurt qalarining o‘tkir qirrali o‘siq-

chasidan, yonbosh suyagi qirrasining orqa qis-

midan boshlanadi. Mushak tolalari yuqori to-

monga yo‘nalib, yuqorigi bel umurtqalari soha-

sida uch qismga: lateral-qovurg‘alarga birikuv-