Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Buyrak toshi 
            Buyrak  toshi  bilan  qovuq  toshining  paydo  bo`lishidagi  sabablar 
umumiydir.  
Tosh - ta`sirlanuvchi modda bilan ta`sir qiluvchi quvvat  natijasida hosil bo`ladi.  
Ta`sir qiluvchi quvvat - bu mo`tadillikdan chiqqan haroratdir. Ta`sirlanuvchi  
modda - shilliq, yiring yoki qon kabi suyuq, yopishqoq rutubatdan iborat bo`ladi.   
Modda to’planishining 2 ta sababi bor:  
 -moddani ko`paytiruvchi  mahsulotlar: g’aliz  ovqatlar, quyuq sut, pishloq, tuya, 
sigir  va  taka  go`shtlari,  yopishqoq  non,  xom  non,  patir,  uvra,  lokashta,  shirguruch, 
yopishqoq holvalar, xom mevalar (olma, shaftoli, limon, nok) eti, loyqa suvlar, qora 
quyuq sharoblar. Moddani qamab turuvchi sabablar: mizoj buzilishi yoki issiq  shish 

---

332 
 
sababli buyrak haydovchi quvvatining zaifligidir. Bu zaiflik natijasida buyrakka oqib 
kelgan  qonning  suvlik  qismidan hosil  bo`lgan  ortiqcha xiltlar, cho’kmalar  qamalib 
qoladi.    Kuchli  issiqlik  ortiqcha  xiltlarni  to’liq  hazm  bo`lishidan  oldin  tana  yuqori 
qismidan  buyrakka  tortadi  va  uni  qovuqqa  o’tkazishdan  oldin  qumga  va  toshga 
aylantiradi.  
Buyrak  toshi  -  bir  oz  yumshoqroq,  kichikroq,  qizg’ishroq  bo`ladi.  Siydikda 
paydo  bo`lishidan  ancha  burun  paydo    bo`lgan  va  siydik  bilan  birlashmay  undan 
orqada  qolgan  siydik  cho`kmasidan  iborat  bo`ladi.  Ko`pchilik  bemorlar  semiz 
bo`ladi. Qariyalarda buyrak toshi ko`proq bo`ladi. (chunki  qariyalarda xiltlar quyuq 
bo`lib u buyrak orqali o`tmaydi va ularda hazm faoliyati zaif bo`ladi). 
Buyrak tosh borligining alomatlari: 
-siydik avval quyuq bo`lib, keyin suyuqqa aylanadi 
-siydik  qancha  tiniq  bo`lsa,  undagi  cho`kma  qanchalik  oz  bo`lsa,  bu  toshning 
qattiqroqligini bildiradi 
-og’riq yoki og’riqsiz qora tusda siyish qovuqda tosh borligini bildiradi 
-beldagi og’irlik hissi va og’riq sezilishi 
Og’riq kuchayishi sabablari: 
-tosh paydo bo`lishining boshida u o`rnashayotgan to`qimalarni parchalaganda 
-taom iste`mol qilgach uning ichakka tushib o`tganda  
-chiqindilar haydalib ichak bo`shashgunga qadar. 
Toshning harakati belgilari: 
-og’riq pastga borib zo`rayadi, ya`ni og’riq beldan 2 son orasiga va siydik yo`li 
sohasiga   
  tarqalib juda kuchli bo`ladi.