Kimyo texnologiya

2 – Ma’ruza 

Mavzu: Inson va biosfera  

 

Reja: 

2.1. Umumiy tushunchalar 

2.2. Inson demografiyasi va uning o’zgarishi 

2.3. Inonlarning ozuqa manbalari 

2.4. Insonni biosferaning ekologik xolatiga ta’siri. 

 

 

Tayanch  iboralar:  biologik  tizimlar,  pestitsid,  radioaktiv,  epidemiya, 

neandertal,  mezolit,  paleolit,  inson  demografiyasi,  biosfera,  dengiz  mahsulotlari, 

tabiat turg’unligi.  

 

2.1. Umumiy tushunchalar 

 

Million  yillar  davomida  yuzaga  kelgan  biologik  sistemalarni  o’zgartirishga 

faqat  insonlar  sabab  bo’lgan.  Endilikda  uning  hayot-mamoti  o’zi  egallagan  tabiat 

va  o’zi  yaratgan  jamiyat  o’rtasida  turg’unlik  munosabatlarini  o’rnatishga  bog’liq. 

Aks holda inson o’zi yaratgan tsivilizatsiya, uning salbiy faoliyati natijasida nobud 

bo’ladi.  Ko’p  yillar  dovomida  zaharli  dorilar,  gerbitsid  va  pestitsidlarni  qishloq 

xo’jaligida  qo’llanishdan  insonning  zaharlanishi  va  turli  kasalliklarning  kelib 

chiqishi  kuzatilmoqda.  CHernobilь  AES  ning  portlashida  katta  maydonda  butun 

tabiatni  reaktiv  moddlar  bilan  zaharlanishi,  reaktiv  modlarning  Novaya  Zemlya 

oroliga  va  Oq  dengizga  tashlanishi  natijasida  suv  zaharlanib,  millionlab  dengiz 

yulduzlari qirilib ketdi.  

Er  yuzining  turli  joylarida  inson  faoliyati  tufayli  yuzaga  kelayotgan  ofatlar 

uning  o’ziga,  undan  qoladigan  avlodlarga  xavf  tug’dirmoqda.  Zaharli  moddlarni 

yosh  bola  ona  qornidaligidayoq  oladi.  Keyinchalik  bu  moddlar  bola  organizmida 

hayoti  davomida  to’planib  boradi.  CHunki  inson  yashagan  muhitda  zararli 

moddlar, gazlar, og’ir metallar changi yetarlicha to’plangan.