Ch ch
ch
ch
ch
ch
Ch
Ch
Ch
Ch
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
25
26
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
ng
ng
ng
ng
ng
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
1-topshiriq. Quyidagi rasmlarga qarang va ularning nomini yozing.
2-topshiriq. Quyidagi she’rni o‘qing va ba’zi so‘zlardagi tushirib
qoldirilgan harflarni toping.
Jami jon
…
odlardan yol
…
iz bir arslon
Quyo
…
ga ko‘
…
yummay qarar emish tik.
Balki shu sababdan u sohib o‘rmon,
Jon
…
odlar i
…
ida ya
…
ar behadik.
Inson! Seni
…
uchun haqiqat – quyo
…
,
O‘zingni tiriklik
…
ohi sanaysan.
Afsuski, boshi
…
xam, ko‘zlaringda
…
osh,
Qa
…
on quyoshingga sen tik qaraysan?
27
28
3-topshiriq. Harflarning o‘rnini almashtirib so‘zlar hosil qiling va ularni
berilgan rasmlar bilan moslang.
1. zquchaovn ……………
4. qayom ……………
2. grchuishru ……………
5. ttxtao ……………
3. rargza ……………
6. g‘niacho‘tg‘ ……………
a.
b.
d.
e.
f.
g.
4-topshiriq. 4.1 Audioni tinglang.
5-topshiriq. 4.2 Audioni tinglash davomida so‘zlarni yozing.
1.
5.
9.
13.
2.
6.
10.
14.
3.
7.
11.
15.
4.
8.
12.
16.
6-topshiriq. Kirill yozuvida yozilgan quyidagi so‘zlarni o‘zbek-lotin
alifbosiga o‘girib yozing.
1. Ваъда _____________
5. Қатъи назар _____________
2. Таъминот _____________
6. Наъматак _____________
3. Таъмирталаб _____________
7. Меъёр _____________
4. Қитъа _____________
8. Маънавият _____________
7-topshiriq. Ushbu she’riy parchadagi nuqtalar o‘rniga quyidagi so‘zlardan
mosini qo‘ying:
da’vo, davo
ʼ
(tutuq belgisi) — lotin alifbosi asosida shakllangan tillarda
qo‘llaniladigan belgi. Bu belgi baʼzi tillarda fonetik ayirishni
ifodalaydi. Oʻzbek tilida ushbu belgi „tutuq belgisi” deb ataladi va oʻzbek-
lotin alifbosidagi qoʻshimcha imlo belgisi hisoblanadi. Oʻzbek-lotin
yozuvida bu belgi kirill alifbosidagi ayirish belgisi („ъ”) oʻrnida qo‘llaniladi.
Oʻzbek lotin yozuvida tutuq belgisida ikki vazifa bor:
1) aʼlo, baʼzan, eʼlon, eʼtibor, eʼtiqod, feʼl, maʼyus, meʼmor, neʼmat,
raʼy, taʼb, taʼzim, shuʼla kabi oʻzlashma soʻzlarda unlidan keyin kelib, shu
unli tovushning choʻziqroq aytilishini ifodaydi;
2) inʼom, masʼul, sanʼat, qatʼiy kabi oʻzlashma soʻzlarda unlidan oldin
kelib, shu unli oldingi undosh tovushdan ajratib aytilishini ifodalaydi;
3) sh harfi ikki tovushni (alohida s va h tovushlarini) ifodalasa,
ularning orasiga tutuq belgisi qo‘yiladi: Is’hoq, as’hob kabi. Mash (mash
tortmoq) so‘zi bundan mustasno.
29
30
Sa’va desa savalama,
Ma’nosi boshqa-boshqa.
………… dardga ……….. bo‘lmas,
Ta’na tana emas, oshna!
8-topshiriq. So‘zlarning talaffuziga e’tibor bering. Ushbu holatlarda tutuq
belgisi qanday vazifalarni bajarayotganini izohlang.
Sur’at
san’at
mash’al
ba’zi
sa’va
Jur’at
qal’a
mas’uliyat
va’da
ta’zim
Tal’at
qat’iy
Ra’no
ma’qul
ta’lim
Do'stlaringiz bilan baham: |