T o s h k e n t d a V l a t I q t I s o d I y o t u n I v e r s I t e t I e k o n o m e t r I k a

Jadval 9.4.  Varimaks-omillar koeffitsiyentlari
T   №
Nom i
Omil  W ,
Om il W ,
Umumiylik h /
z.
Y a lM , Q„ mln.  so'm
0,9762
-0,2101
0,9972
Z 2
U y x o'jalik lari  iste’m oli, Q ,  mln. so'm
0,9451
-0,3251
0,9988
Zj
Y alpi investitsiyalar,  1,,  mln. so'm
0,9287
0 ,3304
0,9716
Davlat xarajatlari, G t,  mln.  so'm
0,8656
-0,4192
0,9250
Tovarlar va  m ateriallar zaxiralarining o'zgarishi, 
mln.  so'm
-0,0639
0,9718
0,9484
Zt
Jam i qo’ shilcan  qiymat,  Y ,,  mln.  so’m
0,9826
-0,1785
0,9973
z7
Jumladan,  Q X .  mln.  so'm
0.8970
0,0156
0,8048

---

2-Я
Sanoat, mln.  so*m
0 ,9 1 1 9
-0 ,3 4 6 3
0 .9515
ъ ,
Qurilish,  mln.  s o ’m
0 ,8 4 2 7
-0,4924
0 .9526
*10
Rasmiy almashuv  kursi,  so'm  / $
0 ,8 2 3 7
-0,4781
0 ,9070
Zll
Ho7or almashuv kursi,  s o ‘m / $
0 ,8 4 0 3
-0 ,4 1 9 0
0 ,8816
Z
j
:
Aholi  soni,  mln. kishi
0 ,7 8 4 7
-0 ,4 8 7 9
0 ,8538
V,
O m illam ing ja m i “vaznlari” ,
8,7741
2,4 1 57
11,1898
shular,  foizda
73,12
2 0 .1
У
93,25
O'zbekiston  uchun,  ehoraklik m a'lum otlar asosida;  1.19
Ja d v a l  9.5.  O m illar b aholarining d in am ik ad a o’zgarish x a rak teri
Davr
Komponenta
K,
Komponenta
K,
Omil 
1 
,
Omil
Omil
w ,
Omil
w ,
1995  I
-1,213
0,262
•1.078
0,292
-0,899
0,646
II
-1,130
0.189
•1.008
0,216
•0,860
0,549
III
-1,022
0,567
-0.872
0,603
-0.596
0.873
IV
-0,949
0,239
-0.837
0.261
•0,686
0,534
1996  I
-1,019
0,162
-0.907
0.190
-0,775
0,490
11
-0.914
-0,033
-0,821
-0.013
-0.766
0,267
111
-0,762
0,445
-0,643
0,474
■0,429
0,671
IV
-0,648
0,229
-0.561
0,250
-0.432
0,430
1997  I
*0,739
-0,159
-0.683
-0,145
-0,685
0,094
11
-0,624
-0,174
-0,573
-0.163
-0.588
0,039
III
-0,288
0,603
-0.186
0,627
0,051
0,661
IV
-0.284
-0,233
-0,315
-0,251
•0.387
-0,131
1998  I
-0,520
-0,177
-0,490
-0,164
-0,512
0.010
II
-0,326
-0,916
-0,372
>0,942
-0,677
-0.772
III
0,096
0,362
0,117
0,365
0.237
0.308
IV
0,240
0341
0,241
0,345
0,345
0.248
1999  I
-0,168
•0,416
-0,184
•0,410
-0,314
-0.329
II
0,199
-1,610
0,043
-1,672
-0.549
-1.611
III
0,679
0.299
0,637
0,282
0.689
0.053
IV
1.103
2,210
1,208
2,273
1.926
1.758
2000  I
0 3 3 5
-0.303
0,285
-0,294
0.164
-0 3 7 9
II
0.833
-1.237
0,640
-1,295
0.136
-1.454
111
1.667
•0.604
1,445
•0,693
1.093
•1,153
IV
2 J 8 3
2,674
2.273
2.716
3.065
1.821
2001  1
1.188
•0,507
1.048
-0.512
0,797
•0.846
II
1.984
■ V »  
—
1.594
-2.341
0.652
-2.777
Qisqa xulosalar
O 'rganilayotgan  ob’ektlar (davrlar) b o 'y ic h a  ijtim oiy-iqtisodiy  m a’lum otlar va 
ko'rsatkichlar odatda m atritsa (jadval)  ko'rinishida qaraladi.  U lam i  va  ko'rsatkichlar 
orasidagi  bog'lanishlam i,  ularga ta ’sir etuvchi  um um iy  “sabablar va om illam i”  bilish 
va baholash kerak bo'ladi.
Om iliy tahlil  (latent omillar tahlili) - kuzatilgan ko'rsatkichlam i 
( X j  
lam i), soni 
ulardan  ancha kam  bo'lgan,  umumiy om illam ing (F p  lar)  chiziqli  kom binatsiyasi kabi 
ifodalash  imkonini  beradi.
K o'p  ko'rsatkichlam i  oz  sonli  om illar  yordam ida  oddiy  ifodalashning  oddiy 
modeli  chiziqli  m odeldir.  Bulaming  ikki  asosiy  turi  bor:  (9.1)  va  (9.2).  bu 
modellardagi  koeffitsiyentlam ing  m a’nosi  om ijlam ing  “ulushi”  yoki  “hissasi”, 
“ta ’siri” yoki  “vaznini” bildiradi:  (9.3).
Om iliy  tahlil  modelidagi  umumiy  om illar  (Fp)  ko'rsatkichlar  orasidagi 
korrelyatsiyani  “g'isobga  oladi”  va  shu  bilan  birga  dispersiyaning  asosiy  qismini 
“izohlaydi” :  (9.4).

---

Omiliy  tahlil  modeli  koeffitsiyem larini  baholashning  usullari  k o 'p   bo'lib, 
kompyuterdan  foydalanish  imkoniyati  bo'lganda,  bosh  omillar  usuli  (BOU) 
o'ng 'ay d ir.
M atem atik nuqtai  nazardan omiliy  tahlilning m aqsadi  - omillarga  mos ustunlari 
soni  (m),  parametrlarga  (ko'rsatkichiarga)  mos  satrlar sonidan  (n)  ancha  kam  bo'lgan 
A[n*m],  omillar  vaznlari  m atritsasini  -  topishdan  iborat  bo'lib,  u  tanlangan  to'plam  
uchun  param etrlar  orasidagi  korrelyatsiyalar  koeffitsiyentlarini  zarur  aniqiik  bilan 
tiklash  imkonini  berishi kerak:  (9.6).