Muhandislik -geologik tadqiqotlar

35.3.  Suv resurslarini himoya qilish 
Geologik-qidiruv  ishlari  jarayonida  suv  resurslarini    himoya  qilish 
tadbirlari amalga oshiriladi:  
-  bular suv  resurslaridan  unumli  foydalanish va  ularni  ifloslanishini oldini 
olishdir. 
SNIP  IX-8-82  smetadagi  normasi  va  qoidalari  bo’yicha  quyidagiga  teng 
keladi: 
   
 
                   4.3.1- jadval  
№ 
Ish jarayoni 
Texnik suv, 
m 
Ichimlik 
suvi,m 
Jami suv,m 
1 
Minora qurishda 
270,5 
92,24 
350,74 
2 
Burg’ilash va sementlashda 
20270,12 
361,09 
20656,21 
3 
Sinab qo’rishda 
4561,1 
84,45 
4649,56 
4 
Suv qudug’ini qo’rishda 
32,05 
4,49 
36,54 
 
35.4. Ifloslangan suvni chiqarish 
Burg’ilash  maydonida  ifloslangan  suvlar  yig’iladigan    joylar  bo’lib 
quyidagilar hisoblanadi: 
- burg’ilash minorasining ish maydonchasi (burg’ilash eritmasi, suv); 
-  nasoslar bloki (suv, burg’ilash eritmasi, GSM ); 
-  burg’ilash eritmalarini tozalash bloki (burg’ilash eritmasi, shlam); 
-  burg’ilash  eritmasini  tayyorlash  o’zeli  (kimyoviy  reagentlar,  burg’ilash 
eritmasi, suv); 
- sirkulyatsion sistemada (shlam, burg’ilash eritmasi); 
- kimyoviy reagentlarni tayyorlash va saqlash bloki (kimyoviy  reagentlar); 

---

266 
 
- zahira burg’ilash eritmasi uchun idishlar bloki (eritma, shlam); 
Burg’ilash  jarayonida  suvlarni  ifloslanish  darajasi  -  qaziladigan  tog’  jins-
larining  minerologik  tarkibiga,  burg’ilash  eritmalarini  tayyorlashda  ishlatiladigan 
kimyoviy reagentlar va  materiallar tarkibiga bog’liq. 
- Suv resurslarini oldini olish maqsadida suvni tozalash texnologiyasini va 
tozalangan  burg’ilash  suvlarini  utilizatsiya  qilishni  amalga  oshirish  kerak.  Shu 
maqsadda  burg’ilash maydonchasi yaqinida 1000 m sig’imga ega bo’lgan ombor  
qazish  va  bu  omborda  ishga  yaroqsiz  burg’ilash  eritmalarini,  burg’ilash  shlamini, 
neft mahsulotlari va kimyoviy reagentlar  bilan ifloslangan oqimlarni yig’ish kerak. 
-  Burg’ilash  eritmasi  tebranma  galvirda  ikki  pog’onali    tozalangandan 
keyin boshqa quduqlarda qayta ishlatishga yaroqli  bo’lishi kerak. 
- Quduq  konstruktsiyasi barcha gorizontlardagi yer osti  suvlarini ishonchli 
yopishi kerak.   
O’z  vazifasini  bajargan  barcha  quduqlar  amaldagi  qoidalarga  asosan  tugatilishi 
kerak. 
Suv  resurslarini  ifloslanishdan  himoya  qilishda  asosiy    ko’rsatmalar 
quyidagilardir: 
- sorbentlar yordamida burg’ilash maydonchasini qotirish; 
-  burg’ilash  va  oqova  suvlarni  yig’ish  va  izolyatsiya  qilish  (omborlar    va 
tindirgich qurilmalarida); 
- tindirgichlarni yo’qotish – ularni ko’mish va belgilangan axlat  to’kadigan 
joylarga chiqarish. 
Suv  resurslaridan  ratsional  foydalanish  maqsadida  ularni  qayta  ishlatish 
sxemasini tuzish kerak.