Республики узбекистан

11.3  Mashinaviy loyihalash uslubi. 

Mashinaviy uslubni paydo bo„lish sababi albatta qimmat turish va uzoq fizik modellashtirish, 

matematikaviy  modellashtirish  tezroq  o„zgartirish  edi.  Bu  uslublar  maketni  matematik  model 

loyihalayotgan texnik ob‟ekt qo„llaniladi.[2] 

Matematiklashtirilgan maket – bu matematik ob‟ektlar to„plami (son, o„zgaruvchan, vektorlar, 

ko„pliklar  va  boshqalar)  va  ular  orasidagi  muloqat,  qaysiki  loyihalanayotgan  texnik  ob‟ekt  bir 

qancha  hususiyatlarni  akslantirsa.  Misol  uchun  katta  va  muhim  matematik  modellar  sinfi 

sistemaning tengsizligini tashqil etsa. Loyihalash jarayonida o„sha matematik modellar qo„llaniladi, 

qaysi  muxandis  –  loyixachi  muhim  tutgan  o„rni  ob‟ekt  hususiyatini  akslantirsa.  Muhim 

oddiylashtirish talabi yo„qligi matematik modelni aniqligiga olib kelish mumkin. 

Loyixaning topshirig„ini  echishda  etarli albatta. Ko„p hollarda matematik  modelning  aniqligi 

uncha  aniqlikdan  past  emas  ekan,  fizik  modellashtirishni  taminlash  uchun  tez  ishlaydigan 

EHMlardan  operativ  xotira  hajmi  etarliligi  uchun  ma‟lum  vaqtda  matematik  modelni  tadbiq  etish 

imkoniyati  bor.  Xuddi  shu  vaqt  matematik  model  uchun  xoxlagan  parametrlarni  oson  o„zgartirish 

harakteriga  ega,  analizli  har  tomonlama  va  mukammal  bajara  olishni  imkoniyatini  beradi.[2  †4] 

shunday qilib, loyihalanayotgan jarayon sxemasida (6 – rasm) mashinaviy uslub paydo bo„lish bilan 

protseduraning ko„p saqlash joylari o„zgaradi. 

Birinchi navbatda “modelni tuzish” protsedurada fizik modellashtirish matematik va “analiz” 

protsedurasi matematik modellashtirish tadbiq etishga aylandi − sistema tengsizligini echish. 

Keyingi  qadam  algoritmlash  protsedurasi  yo„nalishida  qilingan  edi.  “boshqariluvchi 

parametrlarni  o„zgartirish”.  Parametrlarni  o„zgartirish  maqsadga  yo„naltirish  qila  olindi.  Ba‟zi 

maqsadli funksiyalar ahamiyatli ekstimal strategik qidiruviga tobe, “analiz” protsedurasini aniqlash. 

SHunday  qilib  EHMda  rializatsiyalashgan  topshiriqlarda  parametrik  optimizatsiyasi  bor  ekan. 

Boshqa  muhim  topshiriq,  EHMda  keng  echiladigan  texnik  hujjatlarni  to„g„rilash  topshiriq  bo„lib 

chiqdi. Bu topshiriqni echish moshinaviy grafikni rivojlantirishga bog„liq edi.