Республики узбекистан

Texnik  ob‟ektlarni  analiz  qilish  –  bu  jarayonda  ob‟ekt  xususiyati  o„rganiladi  va  analiz 

jarayonida yangi ob‟ekt hosil kilinmaydi. 

Texnik  ob‟ektlarni  sintez  qilish  –  bu  jarayonda  esa  analizdan  farqli  ularoq  yangi  ob‟ekt 

variantlari  qo„llaniladi  va  ularga  baho  beriladi.  Sintez    va  analiz  loyihalash  jarayonida  dialektik 

birlikda bo„ladi. 

Diskret ob‟ektlarni echishda sintez jarayoni uning strukturasini anglatadi. 

Uzluksiz  ob‟ektlar  uchun  sintez  masalalarini  hal  qilish  ishlab  chiqilayotgan  qurilmaning 

strukturasini va ichki parametrlarining sonli qiymatlarini aniqlashga olib kelishi lozim. 

Ayrim hollarda struktura bilan ichki parametrlarlarni almashtirib qo„ymaslik uchun – ularni 

farqlash  maqsadida  quyidagi  terminlar  orqali  ajratib  olish  mumkin,  ya‟ni  «stuktura  sintezi»  va 

«ichki  parametrlar  hisob-kitobi»  (  strukturali  sintez,  parametrli  sintez).  Agar  struktura  orasida 

qo„llanilgan  variant  bo„lsa,  bu  holda  sintez  quyidagicha  nomlanishi  mumkin,  strukturali 

optimallash.  Ichki  parametrlarni  hisoblashda  esa  optimal  holatda  bir  qancha  struktur  ob‟ektga 

berilgan kriteriyalar parametrli optimizatsiya deb nomlanadi. Ko„rib chiqilgan holatlarda strukturali 

optimizatsiyani  echishda  holatlar  chegaralangan  shuning  uchun  optimizatsiya  holatida  faqat 

parametrli optimizatsiya  tushuniladi. YA‟ni, paramertli optimizatsiya – quyidagi holatni anglatadi, 

ichki  parametrlar  X,  bir  qancha  funksiya  esa  F(X),    umumiy  nomlanishi  funksiya  yoki  funksiya 

sifati, ekstrimal hollarda qo„llaniladi. 

Optimal  ichki  parametrlari  element  (parametrlar)  qismlarini              element  parametrlari 

qismlari optimal ichki parametrlarni aniqlaydi va boshqaruvchi  parametr deb ataladi. 

Agar  foydalanuvchi  geometrik  optimallik  protsedurasi  nazariyasini  taqdim  etsa,  aytish 

mumkinki,  n  –  o„lchamli  fazoda  (koordinata)  boshqaruvchi    parametr  qaysiki,  koordinata  o„qida 

bo„ladi. 

Bu  fazoni  fazoviy  boshqaruvchi    parametr  deb  ataladi.  Bunday  fazoda  har  bir  nuqta  x

i 

 

to„plamda  parametr  qiymatini  aniqlaydi.  Boshqaruvchi    parametrning  vektor  qiymati  quyidagicha 

aniqlanadi. 

---

 

56 

X=(x

1

,x

2

, … ,x

n

). 

Berilgan  nuqta  x  loyihalangan  qiymat  tebranuvchi  etaplarga  bo„linadi  va  bu  tasvirlanuvchi 

nuqta deb ataladi. Fazoda chiqish parametri uxshashlik tushunchasidan foydalaniladi.