Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

Бошқаришнинг вазифа (функция )лари — бу бошқа- 
риш фаолиятининг нисбатан эркин (мустақил), их- 
тисослаштирилган ва алоҳида қисми (участка)дир. 
Бундай бошқариш вазифалари билан қисоблашмоқ 
учун аниқ ифодаланган мазмун керак. Бу мазмунни 
жорий қилиш жараёнини ишлаб чиқиш ва маълум 
тузилишини алоҳида ажралган кўринишида тугатиш 
лозим (3-жадвал).
3-жадвал.
Бошқариш вазифаларининг ишлатилиш мезонлари
Бош қариш бўйича ф аолият 
қисмининг тавсифи
Бош қариш вазифаларини 
иш латиш мезони
Э ркинлик
Ихтисослаштирилган 
Б о ш қ а л а р д а н а ж р а - 
либ турадиган
М азмуни
Ж араён
Тузилиш
Вазифанинг мазмуни шу вазифа кўламида қандай 
ҳаракатларни амалга ошириш керак, деган саволга 
жавоб беради. Мисол учун, режалаштириш вазифаси 
ташкилотда қуйидаги ҳаракатларни амалга оширади:
— 
ташқи муҳитлар ва асосий гуруҳлар манфаати- 
ни ўрганиш асосида ташкилотнинг юксак вазифаси 
ифодаланади;
89
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

— бозор талаблари ва ташкилот имкониятлари- 
дан келиб чиқиб унинг мақсадлари белгиланади;
— белгиланган ташкилотнинг мақсадлари ва таш- 
қи ҳамда ички муҳитларнинг ҳолатларидан келиб 
чиқиб альтернатив (тенг эх^имоллик) стратегия аниқ- 
ланади;
— ташкилотда стратегияни жорий қилиш учун 
сиёсат ва бажариладиган иш тартиби ишлаб чиқила- 
ди, бунинг учун ташкилот аъзолари ҳаракатида стан- 
дартлар ва меъёрлар белгиланади?
— бўлинмаларда амалий иш тезкор режалар асо- 
сига қурилади;
— таш ки лот реж алари ва унинг қисм ларини 
кўрсаткичлар тизими ва молия ресурсларини жорий 
қилиш учун таъминлайдилар.
Умуман режалаштириш функцияси йирик замо­
навий ишлаб чиқариш ташкилотларида икки босқичда 
амалга оширилади: стратегик ва тезкор. Стратегик 
поғонада режалаштириш ташкилотнинг келажакдаги 
муваффақиятли ишлаши ва унинг ҳар хил йўналиш- 
даги фаолиятининг рентабеллигини баҳолайди. Тез­
кор (одатда йиллик) режалаштириш стратегиядан 
келиб чиқади ва унинг мазмуни етарликча ҳар бир 
масала учун аниқ тузилади. Йиллик режа — бу тезкор 
ҳужжат бўлиб, ташкилот фаолиятининг ҳар бир йўна- 
лишига мос фаолият ҳажми режалаштирилади, ишчи 
кучи жалб қилиши бўйича режа, сармоя қўйиш ре- 
жаси ва янги маҳсулотлар чиқариш режалари ва гра- 
фиклари тузилади. Йиллик режа ишлаб чиқиш ва ха- 
рид қилиш режалари чорак ва ойлар бўйича аниқла- 
нади.