Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

1.3. Ташкилотни бошқариш жараёни ва уни амалга
ошириш
Ташкилот ичидаги ҳодисалар, муносабатлар, жа­
раёнлар ва тизим ларни бош қариш тамойиллари 
кўпқиррали. Масалан, қуйи мансабдорларнинг юқори 
мансабдорларга босқичма-босқич бўйсуниши (иерар- 
хияси), бошқариш жараёнини демократиялаш, мил- 
лий иқтисодиётни ва унинг ташкилотларини режали 
ривожлантириш, илмий асосда бошқариш, якка 
ҳокимлик, ахборот алмашиш, сертификациялаш ва 
ҳ.к.лар кўпмулкчилик ривож топиши билан ушбу 
бошқариш нуқтаи назари янада такомиллашади.
Маълумки, менежментнинг мавжудоти — бу ху­
сусий фирма, ташкилот, ундаги ходимлар, уларнинг 
вазифалари ва бошқариш тизимидир. Булардан кўри- 
ниб турибдики, менежмент ташкилотнинг бирча фа-
24
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

олиятига таъсир этса ҳам менежментнинг таъсир 
кўрсатиш чегарасини аниқлаш мумкин.
Ташкилотни бошқариш унинг ўз мақсадига эри- 
шиш учун ташкилотнинг ресурсларини шаклланти­
риш ва фойдаланиш бўйича бир-бирига боғлиқ бўлган 
маълум ҳаракатларни амалга оширувчи жараёнлар 
кўринишида бўлади. Менежмент ташкилотни пиро- 
вард мақсадига эришиши бўйича барча фаолиятига 
эквивалент эмас, балки шундай вазифа ва ҳаракат- 
ларни ўзига оладики, бунда ташкилот ичидаги ўзаро 
таъсир этишни мувофиқлаштиради ва белгилайди ва 
шунга ўхшашлар (1-чизма).
Бошқариш жараёнида амалга ошириладиган ҳара- 
кат ва вазифаларнинг мазмуни ва танланиши таш ки­
лотнинг тоифаси (маъмурий, жамоа, таълим, мудо- 
фаа ва ҳакозолар), қуввати (қудрати), унинг фаоли­
ят д ои раси (маҳсулот иш лаб ч и қ ар и ш , хизмат 
кўрсатиш), бошқариш иерархиядаги даража (гтоғо- 
на)си (олий раҳбарлик, ўрта поғонани бошқариш, 
қуйи поғонани бошқариш), ташкилот ичидаги вази­
фа (ишлаб чиқариш, маркетинг, ходимлар, молия)
1. Неъматлар:
меҳнат
моддий
молиявий
ахборотли
2. Муҳит ҳола- 
тида
3. Тараққиёт- 
нинг ўзга- 
риши
4. Стратегия
Бошқариш жараёни
Режалаштириш, ташкил этиш 
Бошқаришнинг ҳаракатлари 
ва вазифаси
Раҳбарлик қилиш, назорат
Маҳсулотни яратиш ва харид 
қилиш жараёни
1. Қуйилган 
мақсадлар
2. Олинган 
натижалар