Tuzuvchi: D. Norboyeva



Download 12,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/42
Sana13.09.2021
Hajmi12,96 Mb.
#173295
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   42
Bog'liq
ilovepdf merged

“Loy bo‘lagi” deb nomlangan hikoyani o‘qish siz uchun 
qanchalik yoqimli bo‘ldi?
                                                Faqat bitta javobdagi aylanani bo‘yang.
 
Menga juda yoqdi ------------------- 
Ó
 
Menga biroz yoqdi ------------------ 
Ó
 
Menga unchalik yoqmadi -------- 
Ó
 
Menga umuman yoqmadi -------- 
Ó
“Antarktida” deb nomlangan hikoyani o‘qish siz uchun 
qanchalik yoqimli bo‘ldi? 
                                                Faqat bitta javobdagi aylanani bo‘yang.
 
Menga juda yoqdi ------------------- 
Ó
 
Menga biroz yoqdi ------------------ 
Ó
 
Menga unchalik yoqmadi -------- 
Ó
 
Menga umuman yoqmadi -------- 
Ó


100115, Toshkent shahar,
Chilonzor tumani, Nurxon ko‘chasi, 21-uy
Telefon: (+998 71) 231-07-53 (3004)
www.markaz.tdi.uz
Telegram: t.me/milliymarkaz


 
PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR
 

 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 1 - VAZIFA 
1.  Quyon ko‘proq nimadan qo‘rqar edi?  
Javob:  
1.С 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 2 - VAZIFA 
2.  Yerning qattiq silkinishiga nima sabab bo‘ldi?  
Javob:  
2.B 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 3 - VAZIFA 
3. Quyon: “Zilzila!” - deb baqirgandan keyin voqealar juda tez sodir 
bo‘ldi. Buni tasdiqlovchi ikkita so‘zni matndan toping va yozing. 
Maqsad: Badiiy adabiyotni o‘qish tajribasini oshirish. 
 
Faoliyat: Matn elementlari va til ma’nosini baholash va tahlil qilish.  
To‘liq tushunish - 2 ball
 
Javoblarda hikoyalardagi hodisalarning avj olish tezligini yetkazib berish uchun 
foydalanilgan maxsus til usulining to‘liq tushunchasi namoyish etilmoqda.
  
Javob mazmuni: 
Javoblarda quyida keltirilgan so‘zlardan xohlagan IKKITASI beriladi. 
Qisman tushunish – 1 ball
 
Javoblarda hikoyalardagi hodisalarning avj olish tezligini yetkazib berish uchun 
foydalanilgan maxsus til usulining qisman tushunchasi namoyish etilmoqda. 
Javoblar mazmuni:  
Javoblarda quyida keltirilgan so‘zlardan BITTASI beriladi
 
Noto‘g‘
ri tushunish – 0 ball 
Javoblarda hikoyalardagi hodisalarning avj olish tezligini yetkazib berish uchun 
foydalanilgan maxsus til usulining tushunmasligi namoyish etiladi. 
Javob mazmuni:  
Javoblarda quyida keltirilgan so‘zlardan HECH BIRI berilmaydi. 
4-sinf o‘quvchilarining o‘qish savodxonligini baholash bo‘yicha o‘tkaziladigan 
PIRLS xalqaro tadqiqotiga  tayyorgarlik ko‘rish uchun 4-mashq daftarining 
BAHOLASH MEZONI
 
 
 
 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

Matnda hodisalarning juda tez rivojlanganligini bildirish uchun foydalanilgan 
so‘zlar. 
Tekshiruvchilar uchun: Agar o‘quvchi to‘liq gapni ko‘chirib bergan holda, gap 
tarkibida matnga mos keluvchi so‘z bo‘lsa, javob qabul qilinadi.  
Ko‘chirib yozishda kichik xatolar hisobga olinmaydi, qachonki, so‘zlarning ma’nosini 
o‘zgartirmasa. 
Hikoyaning boshida keltirilgan vaziyatga (qachon quyon birinchi bor “ZILZILA” deb 
baqirdi) e’tibor bering. Shundan kelib chiqqan holda “tez” va “behosdan” so‘zlari 
hikoyaning oxirida keltirilsa, to‘g‘ri deb qabul qilinmaydi. 
 
qochib ketdi 
axmoqlarcha 
nafas olishi qiyinlashib 
 
qochinglar! 
o‘yladi 
oyoq tovushi eshitildi 
tezlashing 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 4 - VAZIFA 
4.  Sher quyondan qayerga olib borishni  so‘radi? 
 
Maqsad: Badiiy adabiyotni o‘qish tajribasini oshirish. 
 
Faoliyat: Yaqqol ko‘rinishda berilgan ma’lumotlarni topish. 
Javob qabul qilinadi – 1 ball
 
Javoblarda sher quyondan o‘zini aniq qayerga olib borishi ko‘rsatiladi. 
Javob mazmuni  
Javobda  ushbu  daxshatli  hodisa  (zilzila)  qaysi  joyda  bo‘lganligini  sher  quyondan 
ko‘rsatishni so‘ralganligini keltirish mumkin.  
Misollar: 
- Bu daxshatli falokat yuzaga kelgan joy.  
- U quyondan zilzila boshlangan joyga olib borishni so‘radi 
Yoki  javobda  sher  quyondan,  zilzila  bo‘ldi  deb  o‘ylagan  joyni  ko‘rsatishni  so‘rashi 
mumkin. Bunda zilzila emas degan xatti-harakat haqida gap ketmoqda. 
Misollar: 
- Quyon zilzila bo‘ldi deb o‘ylagan joy 
- Olma tushgan joyga 
Yoki javobda o‘quvchi sher quyondan uni uyiga olib borishni iltimos qildi (quyonning 
uyiga). Chunki, quyon aynan o‘sha joyda daxshatli shovqinlar eshitganligi haqida xabar 
beradi. 
Misollar: 
- Quyonning uyiga 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball
 
Javobda sher quyondan olib borilgan joy aniq ko‘rsatilmaydi. 
Javob mazmuni  
Javobda  sher  quyondan  zilzila  bo‘lgan  joyni  yoki  quyon  zilzila  bo‘ldi  degan  joyni 
ko‘rsatishi so‘ralgani haqida aytilmaydi. 
Javobda noma’lum va mos kelmaydigan ma’lumot beriladi. 
Misollar: 
- U daryoga borishni xohladi. 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

- Tog‘ cho‘qqisiga 
 
Javob yo‘q – 0 ball
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 5 – VAZIFA 
5.  Nima uchun sher olmani yerga tashladi? 
Javob:  
5.C 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 6 – VAZIFA 
 
6. Sher olmani yerga tashlaganidan keyin quyon o‘zini qanday his qildi? 
Javob:  
6.C 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 7 – VAZIFA 
 
7. Ertak oxirida  sher, quyonni qanday qilib ruhiyatini ko‘tarishga harakat 
qilganini ikki xil ko‘rinishda yozing. 
 
Maqsad: Badiiy adabiyot o‘qish tajribasini oshirish. 
  Faoliyat: Xulosalar ketma-ketligi.
 
To‘liq tushunish – 2 ball.
 
Javoblarda matn mazmunini to‘liq tushunish namoyon etiladi. O‘quvchi matnda sher 
quyonning kayfiyatini ko‘tarish uchun keltirgan ikkita dalilini topadi. 
Javob mazmuni:  
Javoblarda quyida keltirilgan IKKITA usul yoritiladi.
  
Qisman tushunish – 1 ball
 
Javoblarda  matn  mazmunini  qisman  tushunish  namoyon  etiladi.  O‘quvchi  matndan 
ma’lum bir ma’lumotni  topib  ushbu ma’lumot asosida sher qanday qilib quyonning 
kayfiyatni ko‘tarishga harakat qilgan usullarni aniqlaydi. 
Javob mazmuni:  
Javoblarda quyida keltirilgan so‘zlardan BITTASI beriladi.
 
Noto‘g‘
ri tushunish – 0 ball 
Javoblarda  sher  quyonning  kayfiyatini  ko‘tarishga  bo‘lgan  harakatini  tushunmaslik 
beriladi. 
Javob mazmuni:  
Javoblarda quyida keltirilgan so‘zlardan HECH BIRI berilmaydi.  
Misollar: 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

- U quyonga mehribon edi. 
- U quyohga tinchlanishini aytdi

 
Javob yo‘q – 0 ball 
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
Tekshiruvchilar  uchun:  O‘quvchilar  matnni  o‘zgartirib,  qayta  yozishi  mumkin. 
Quyida keltirilgan ikkita usuldan har xil ko‘rinish hisobga olinadi. 
Sher mehribonlik bilan jilmaydi. 
U quyonga “xavotir olma!” dedi. 
U quyonga o‘zi ham ba’zida shunday qo‘rqib turishini aytdi. 
Unga zilzila qanday bo‘lganini ko‘rsatdi. 
Qo‘rqmasligi kerakligini aytdi. 
Uni “mening kichik birodarim” deb atadi. 
O‘zini axmoq deb his qilmaslik uchun harakat qiladi. 
Sher kulib yubordi (sherning bu harakati quyonning qo‘rquvini kamaytirish uchun 
urunish desa bo‘ladi). 
Sher vazmin edi. (bu sher harakatlarining aqlli ko‘rinishi). 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 8 – VAZIFA 
8. 
Siz nima deb o‘ylaysiz, sherga quyon yoqdimi? Ertakda bu haqda nima 
deyilgan? 
 
Maqsad: Badiiy adabiyot o‘qish tajribasini oshirish 
 
Faoliyat: Ma’lumotlar yig‘ish va talqin qilish. 
 
Javob qabul qilinadi -1 ball. 
 
Javoblarda  sherning  quyonga  bo‘lgan  munosabatini  ko‘rsatuvchi  matndan  olingan 
ma’lumot keltiriladi. 
Javob mazmuni; 
Javobda o‘quvchi sherning quyonga bo‘lgan munosabati haqida fikr bildiradi. 
(o‘quvchi  salbiy  va  ijobiy  munosabat  deb  tahmin  qilishi  mumkin).  Hodisalarning 
yoritilishi yoki matndan olingan ma’lumotlar o‘quvchining matn asosida qilgan hulosasi 
asosida tasdiqlanadi. 
Misollar: 
- Ha u unga yoqardi. Unga bu haqiqiy zilzila emasligini ko‘rsatdi. 
- Yo‘q.  O‘ylaymanki, sher quyonni axmoq deb hisobladi. Chunki, u buni zilzila deb 
o‘yladi. 
- Ha. U quyonga hikoyaning yakunida juda mehribon edi. 
 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball. 
 
Javoblarda  sherning  quyonga  bo‘lgan  munosabatini  ko‘rsatuvchi  matndan  olingan 
ma’lumot keltirilmaydi. 
Javob mazmuni  


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

Javobda sherning quyonga bo‘lgan munosabati haqida fikr bo‘lishi mumkin. Ammo bu 
matndan olingan ma’lumot bilan tasdiqlanmaydi. Fikr noto‘g‘ri yoki mos kelmaydigan 
ma’lumot bilan tushuntiriladi. 
Misollar: 
-Men bunday deb o‘ylamayman. Ular turli xildagi hayvonlar 
-Chunki, u ham quyon bilan yugurib ketdi. 
 
Javob yo‘q – 0 ball 
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 9 – VAZIFA 
 
9. Ertak davomida  quyonning his-tuyg‘ulari qanday o‘zgargan edi? 
 Ertak boshida quyon  
1_____________ni___his_qildi_________________________________________ 
chunki_____________________________________________________________ 
Ertak oxirida quyon  
1_____________ni___his_qildi_________________________________________ 
chunki_____________________________________________________________ 
 
Maqsad: Badiiy adabiyot o‘qish tajribasini oshirish 
Faoliyat: Ma’lumot yig‘indisi va talqin qilish 
To‘liq tushunish – 2 ball 
 
Javoblarda  matn  mazmunini  to‘liq  tushunish  namoyon  etiladi.  Hikoya  davomida 
quyonning  hissiyotlarini  qanday  o‘zgarganini  talqin  qilish  uchun  kerak  bo‘lgan 
ma’lumotlar matnning turli qismlaridan olingan. 
 Javob mazmuni:  
Javobda  hikoyaning  boshi  va  oxirida  quyonning  hissiyotlarini  yoritilishi  va  ularni 
tushuntirish berilgan. (Pastdagi jadvalga qarang) 
Qisman tushunish – 1 ball 
 
 
Javoblarda matn mazmunini hikoyaning faqat bir bo‘limidagi quyonning hissiyotlarini 
talqin qilish qisman tushunish namoyon etiladi.  
Javob mazmuni:  
Javobda  quyonning  hikoya  boshida  yoki  oxirida  boshidan  kechgan  hissiyotlariga 
tushuntirish beriladi (Pastdagi jadvalga qarang) 
O‘quvchi hikoyaning boshqa bo‘limida berilgan quyonning hissiyotlarini ham yoritishi 
mumkin, lekin mos ravishda unga tushuntirish berilmaydi. 
Noto‘g‘
ri tushunish – 0 ball 
 
 
Javoblarda hissiyotlarni tushunmaslik namoyish etiladi. 
Javob mazmuni:  
Javobda  hikoyaning  boshida  va  oxirida  ham  hissiyotlarni  yoritish  va  tushuntirish 
berilmaydi. (Pastdagi jadvalga qarang)  


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

Hissiyotlar  faqatgina  hikoyaning  bir  yoki  ikkita  bo‘limigagina  mos  unga  mos 
kelmaydigan  tushuntirishlarsiz  yoritish  mumkin.  Javobda  yuzaki  yoki  noto‘g‘ri 
tushuntirish bo‘lishi mumkin. 
Javob yo‘q – 0 ball 
 
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa...). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
Quyonning hissiyotlari va uni tushuntirish namunalari. 
Tekshiruvchilar  uchun:  O‘quvchilar  quyonning  hissiyotlarini  to‘liq  yoki  noaniq 
yoritishi  mumkin.  Agar  tushuntirishda  hissiyotlar  yoritilsa,  yoki  mos  ravishda  matn 
bilan tasdiqlansa, u holatda ikkala javob ham qabul qilinadi. 
 (hissiyot va uni tushuntirish) 
 
 
Hikoyaning boshida 
Javobda 
quyonning 
quyudagi 
hissiyotlari yoritilishi mumkin. 
U qo‘rquv, havotirni his qildi. 
Tushuntirish namunasi 
- Chunki u zilzila boshlanmoqda deb 
o‘ylaydi. 
- U zilzilani his qildi. 
- Chunki u o‘ziga nima bo‘lishini 
bilmas edi. 
Hikoyaning oxirida 
Javobda 
quyonning 
quyidagi 
hissiyotlari yoritilishi mumkin. 
U  o‘zini  xotirjam  yoki  ahmoq  deb  his 
qildi.  
Tushuntirish namunasi 
- Chunki u zilzila emasligini tushundi. 
- Chunki sher uni tinchlantirdi. 
- Chunki u arzimagan narsa uchun 
shuncha notinchlik keltirdi. 
 
 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 10 – VAZIFA 
  10. Siz sher va quyon haqida ularning ertakda tasvirlangan harakatlaridan 
bilib oldingiz. Sherning xatti-harakati, quyonning xatti-harakatlaridan 
qanday farq qilganini yozing. Buni tasdiqlovchi har birining harakatlaridan 
namunalar keltiring. 
Maqsad: Badiiy adabiyot o‘qish tajribasini oshirish 
Faoliyat: Ma’lumot yig‘indisi va talqin qilish 
 
Chuqur to‘g‘ri tushunish – 3 ball.  
 
Javoblarda  hikoyaning  bosh  qahramonlarining  xatti-harakatlarini  matn  mazmunini  
umumiylashtirish orqali matn mazmunini to‘liq tushunish namoyish etiladi.  
Javob mazmuni:  
Sher hikoya  qahramoni  (quyon hikoya qahramoni)  quyondan  farq qilish tushunchasi 
beriladi.  O‘quvchilar  qahramonlarning  xatti-harakatlarini  tasdiqlovchi  bir-biriga 
qarama-qarshi bo‘lgan fe’l – atvor qirralarini yoritadi. 
Misollar: 
-  Quyon nima bo‘lgani to‘g‘risida o‘ylab ko‘rmadi. Zarb ovozini eshitgach hech 
narsaga qaramay birdaniga qochishga tushdi, Sher esa fikr yuritib, quyonni nima 
shu darajada qo‘rqitib, gumburlagan narsani borib ko‘rib kelishga majbur qildi.  


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

-  Quyon  har  doim  hamma  narsadan  qo‘rqadi.  U  har  qanday  tovushdan 
qo‘rqqanida  sakraydi.  Sher  bo‘lsa  qo‘rqmaydi.  U  bu  haqiqatdan  ham  zilzila 
ekanini ko‘rmoqchi bo‘ldi. Yoki javob qahramonlar o‘rtasidagi umumiy farqni 
o‘z ichiga oladi.  Aniq hatti-harakatlar to‘g‘risida misollar keltiradi. 
Xavf tug‘ilganda ular har xil yo‘l tutishadi. Shovqinni eshitgach, quyon qochadi. Sher 
bo‘lsa bu shovqinni qayerdan kelayotganini tekshiradi. 
 
To‘liq tushunish – 2 ball 
 
 
Javoblarda matn mazmunini to‘liq, aniq tushunish namoyish etiladi. 
Javob mazmuni:  
Javobda quyonning (ertak qahramoni) sherdan farqi keltiriladi, ammo buni tasdiqlash 
uchun faqat bitta qahramon xatti-harakati misollarda umuman keltirilmaydi. 
Misollar: 
- Sher mard, quyon asabiy. Sher zilzilani ko‘rishga bordi. 
- Quyon har doim zilzila bo‘lishdan qo‘rqar edi. 
- Sher tushunadigan va dono edi. 
- Sher zilziladan qo‘rqmaydi. Sher olmani tushirib yuborganda qo‘rqmadi. 
-  Quyon  qo‘rqoq,  ular  har  xil,  chunki,  sher  kuchli  va  jasur.  Quyon  esa  bezovta  va 
besaranjom. 
- Quyon zilziladan qo‘rqadi, sher esa yo‘q. 
-  Men  ularni  har  xil  deb  o‘ylayman,  chunki  quyon  har  doim  bezovta.  Sher  bo‘lsa  
nimadir qilishdan oldin bo‘lib o‘tgan ishlarni tekshiradi. 
Yoki javobda har bir qahramon tarafdan qilingan xatti-harakat yoritiladi, lekin ikkala 
qahramonning ham umumiy fe’l – atvori yoritiladi. 
-Quyonning  sherdan  farqi  zilzila  bo‘ladi  deb  xavotirda  ekanligi.  Sher  esa  aksincha 
zilzila emas deb tushunganida. 
 
Qisman
 tushunish – 1 ball 
 
 
Javoblarda qahramonlarning fe’l-atvorlarini qisman tushunish namoyon etiladi. 
Javob mazmuni: 
Javobda faqatgina bitta qahramonning fe’l-atvori keltirilgan. 
Misollar: 
- Quyon qochib ketdi, chunki u zilzila bo‘ldi deb o‘yladi. 
- Sher zilzila bo‘lgan joyni ko‘rishga bordi. 
- Quyon qo‘rqoq edi. 
- Sher dono va vazmin. 
 
Noto‘g‘ri tushunish – 0 ball 
 
 
Javoblarda qahramonlarning fe’l-atvorlari noto‘g‘ri ko‘rsatiladi 
Javob mazmuni 
Javobda qahramonlarning fe’l-atvorlari noto‘g‘ri berilishi mumkin yoki biriga boshqa 
ko‘rsatilgan. 
- Sher quyondan kata. 
- Quyon jasur. 
Javob yo‘q – 0 ball 
 
 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

Javob berishga imkoniyat yo‘q edi- (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa…). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
Quyonning hissiyotlari va uni tushuntirish namunalari. 
Tekshiruvchilar  uchun:  O‘quvchilar  quyonning  hissiyotlarini  to‘liq  yoki  noaniq 
yoritishi  mumkin.  Agar  tushuntirishda  hissiyotlar  yoritilsa,  yoki  mos  ravishda  matn 
bilan tasdiqlansa, u holatda ikkala javob ham qabul qilinadi. 
(hissiyot va uni yushuntirish) 
 
Hikoyaning boshida 
Javobda quyonning quyudagi 
hissiyotlari yoritilishi mumkin. 
U qo‘rquv, havotir his qildi. 
Tushuntirish namunasi 
- Chunki, u zilzila boshlanyapti deb 
o‘ylaydi. 
- U zilzilani his qildi. 
- Chunki, u o‘ziga nima bo‘lishini 
bilmas edi. 
Hikoyaning oxirida 
Javobda quyonning quyidagi 
hissiyotlari yoritilishi mumkin. 
U  o‘zini  xotirjam  yoki  ahmoq  deb  his 
qildi.  
Tushuntirish namunasi 
- Chunki, u zilzila emasligini tushundi. 
- Chunki, sher uni tinchlantirdi. 
- Chunki, u arzimagan narsa uchun 
shuncha notinchlik keltirdi. 
 
 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 10 – VAZIFA 
(DAVOMI) 
 
Qisman tushunish – 1 ball 
 
 
Javoblarda qahramonlarning fe’l-atvorlarini qisman tushunish namoyon etiladi. 
Javob mazmuni: 
Javobda faqatgina bitta qahramonning fe’l-atvori_____ 
Misollar: 
- Quyon qochib ketdi, chunki u zilzila bo‘ldi deb o‘yladi. 
- Sher qayerda zilzila bo‘lganini ko‘rgani bordi. 
- Quyon o‘zini qo‘rqoqlardek tutdi. 
- Sher dono. 
Noto‘g‘ri tushuncha – 0 ball 
 
Javoblarda qahramonlarning fe’l-atvorlarini noro‘g‘ri tushunish_____ beriladi. 
Javob mazmuni: 
Javoblarda qahramonlarning fe’l-atvorlarini noto‘g‘ri 
Javob yo‘q – 0 ball 
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR 

 
QUYON ZILZILA HAQIDA OGOHLANTIRMOQDA, 11 – VAZIFA 
 
11. Ushbu ertakning asosiy g‘oyasi nima?  
Javob: 
 
11.B  
 
 
 
 
ULKAN TISH SIRI, 1 – VAZIFA 
1.  Toshga aylangan topilmalar nima? 
Javob: 
1.  C 
 
ULKAN TISH SIRI, 2 – VAZIFA 
2. 
O‘qiganlaringizga  asoslanib,  nima  uchun  o‘tmishda  odamlar  ulkan 
hayvonlarning borligiga ishonishganligini tushuntirib bering?  
Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
Jarayon:  Matnda  keltirilgan  dalillarga  asoslanib,  to‘g‘ri  xulosalarni 
shakllantirish. 
 
Javob qabul qilinadi – 1 ball 
 
Javobda  odamlar  o‘tmishda  katta  suyaklar,  skeletlar,  toshga  aylangan  suyaklarni 
topganlari uchun ulkan hayvonlarning borligiga ishonganliklari ifodalanadi. 
E’TIBOR  BERING:  ba’zi  o‘quvchilar  “ulkan”  so‘zini  “katta”  yoki  “gigant”  kabi 
ma’nodosh  so‘zlar  yordamida  ifodalashi  mumkin.  Bunday  javoblar  ma’no  jihatidan 
to‘g‘ri kelsa qabul qilinadi. 
Misollar: 
-  Topilgan suyaklar ular taniydigan hayvonlarga tegishli bo‘lishi uchun juda 
ham kattalik qilar edi. 
-  Ular  eng  katta  begemotga  tegishli  bo‘lishi  uchun  ham  kattalik  qiladigan 
bahaybat suyaklarni topishgan. 
-  Ular juda yirik suyaklarni topdilar. 
Suyaklar shunday katta ediki, ular ulkan mavjudotlarga tegishli bo‘lishi kerak edi. 
 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball   
Javobda odamlar o‘tmishda katta suyaklar, skeletlar, toshga aylangan 
suyaklarni topganlari uchun ulkan mavjudotlarga ishonganliklari 
ifodalanmaydi. 
Misol: 
 
-  Bahaybat mavjudotlar, haqiqatan ham, juda katta. 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  10 
-  Ular ulkan suyaklarni topdilar. (E’TIBOR BERING bu holda “ulkan” noaniq 
ekanligini unutmang). 
-  Ular ulkan hayvonlarga tegishli suyaklarni topgan edilar. 
-  Ular dinozavr suyaklarini topgan edilar. 
-  Ular bahaybat suyaklar topgan edilar. 
-   
Javob yo‘q – 0 ball 
 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi- (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa...). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
ULKAN TISH SIRI, 3 – VAZIFA 
 
3.  Bernard Palissi suyak qoldiqlarini qayerdan topgan edi? 
Javob: 
 
 
3.B
   
 
ULKAN TISH SIRI, 4 – VAZIFA 
 
4.  Bernard Palissining yangi g‘oyasi nima edi? 
Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
Jarayon: Fikrlar va ma’lumotlarni talqin qilish va umumlashtirish. 
Javob qabul qilinadi – 1 ball  
Javobda Palissining yangi g‘oyasiga ko‘ra, ba’zi toshga aylangan suyaklar yer yuzidan 
mutlaqo qirilib ketgan hayvonlarga tegishli bo‘lgan degan tushuncha ifodalanadi. 
Misollar: 
-  Toshga  aylangan  suyaklar  yer  yuzidan  qirilib  ketgan  hayvonlarniki  bo‘lishi 
mumkin. 
-  Ba’zi suyaklar yer yuzida ortiq yashamayotgan mavjudotlarga tegishli bo‘lgan. 
-  Uning g‘oyasiga ko‘ra, ba’zi hayvonlar mutlaqo yo‘qolib ketgan. 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball 
Javobda Palissining yangi g‘oyasiga ko‘ra, ba’zi toshga aylangan suyaklar yer yuzidan 
mutlaqo qirilib ketgan hayvonlarga tegishli bo‘lgan degan tushuncha ifodalanmaydi. 
Misollar: 
-  Toshga aylangan suyaklar hozirgi mavjudotlarning qoldiqlaridan edi. 
-  Sudralib yuruvchilar yer yuzidan qirilib ketgan. 
-   U qoldiqlarni loyning ichidan topgan edi. 
-  U mashhur kulol edi. 
-   U qoldiqlarni o‘rganar edi. 
 
Javob yo‘q – 0 ball 
 Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa...). 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  11 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
ULKAN TISH SIRI, 5 – VAZIFA 
 
 
5.  Bernard Palissi nima uchun qamoqqa olindi? 
Javob: 
5. A 
 
ULKAN TISH SIRI, 6 – VAZIFA 
 
 
6.  Bernard Palissi nima uchun qamoqqa olindi? 
Javob:  
6.B 
 
ULKAN TISH SIRI, 7 – VAZIFA 
 
 
7.  Gideon  Mantell  sudralib  yuruvchilar  haqida  shunday  narsa  bilgan 
ediki, topilgan tishni o‘rganayotgan paytda uning bundan boshi qotdi. 
U nima edi? 
Javob:  
7. D 
 
ULKAN TISH SIRI, 8 – VAZIFA 
 
 
8.  Gideon Mantell tish turli xil hayvonlarga tegishli bo‘lishi mumkin deb 
o‘yladi. Bunday fikrga kelishga uni nima majbur qilganini ko‘rsatuvchi 
quyidagi jadvalni to‘ldiring. 
 
Hayvon turi 
Nima uchun u bunday fikrga keldi 
O‘txo‘r hayvonlar 
Tishi tekis va qirrali edi 
Bahaybat hayvonlar 
 
Sudralib yuruvchilar 
 
Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
Jarayon: Fikrlar va ma’lumotlarni talqin qilish va umumlashtirish. 
 
E’TIBOR QILING: USHBU TOPSHIRIQNING  IKKI QISMINING HAR BIRI 
ALOHIDA BAHOLANADI VA HAR BIR QISMINING NATIJALARI TEGISHLI 
BO‘LGAN KATAKLARGA TO‘LDIRILADI. 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  12 
Ikki qismning har biri uchun barcha topshiriq va to‘g‘ri javoblar hamda ularga tegishli 
bo‘lgan jadval quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.  
Hayvon turi 
Nima uchun bunday fikrga keldi 
O‘txo‘r hayvonlar 
Tishi tekis va qirrali edi 
Bahaybat hayvonlar 
Javobda toshga aylangan tish yirik hajmda ekanligi 
ko‘rsatilgan (filning tishi kabi katta hajmda) 
Sudralib yuruvchilar 
Javobda aytilishicha: 
1.Ulkan tishga yopishib qolgan tosh 
bo‘lakchalarining tarkibi, odatda, sudra 
luvchilarning toshga aylangan suyaklari 
tarkibiga o‘xshar edi. U sudralib yuruvchilar 
yashaydigan joydan topilgan. 
YOKI 
2.Toshga aylangan tish iguananing tishiga o‘xshar 
edi; sudralib yuruvchilarning tishiga o‘xshar edi. 
 
ULKAN TISH SIRI, 8 – VAZIFA (Davomi)  
 
BAHAYBAT HAYVON 
Javob qabul qilinadi – 1 ball 
Javobda nima uchun qotgan tish bahaybat hayvonga tegishli bo‘lishi mumkinligi 
keltirilgan. 
Hayvon turi 
Nima uchun bunday fikrga keldi 
 
O‘txo‘r hayvonlar 
Tishi tekis va qirrali edi 
 
Bahaybat hayvonlar 
Javobda toshga aylangan tish yirik 
hajmda ekanligi ko‘rsatilgan (filning 
tishi kabi katta hajmda) 
 Qoldiqlar katta edi. 
Sudralib yuruvchilar 
Javobda aytilishicha: 
1.Ulkan tishga yopishib qolgan tosh 
bo‘lakchalari sudralib yuruvchilarning 
toshga aylangan suyaklari tarkibiga 
o‘xshar edi? U sudralib yuruvchilar 
yashagan joylardan topilgan. 
YOKI 
2.Toshga aylangan tish iguananing tishi 
ga o‘xshar edi; sudralib yuruvchilarning 
tishiga o‘xshar edi. 
 
 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  13 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball  
Javobda nima uchun qotgan tish bahaybat hayvonga tegishli bo‘lishi mumkinligi 
keltirilmagan. Javobda matning boshiga murojaat qilishni so‘ralishi mumkin, 
Gideonning qotgan tosh haqidagi taxminlariga emas. 
Misollar:  
-  Ba’zilar katta suyaklar bahaybat hayvonlarga tegishli bo‘lgan deb o‘ylagan 
-  U ikkilangan 
-  Tish filning tishiga o‘xshash edi (E’TIBOR BERING, bu no‘tog‘ri javob, matnda 
aytilishicha, “tish filning tishiga also o‘xshash emas edi”). 
Javob yo‘q – 0 ball 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
ULKAN TISH SIRI, 8 – VAZIFA (Davomi)  
 
SUDRALIB YURUVCHILAR 
Javob qabul qilinadi – 1 ball 
Javobda nima uchun qotgan tish bahaybat hayvonga tegishli bo‘lishi mumkinligi 
keltirilgan. 
Hayvon turi 
Nima uchun bunday fikrga keldi 
 
O‘txo‘r hayvonlar 
Tishi tekis va qirrali edi 
 
Bahaybat hayvonlar 
Javobda toshga aylangan tish yirik 
hajmda ekanligi ko‘rsatilgan (filning 
tishi kabi katta hajmda) 
Sudralib yuruvchilar 
Javobda aytilishicha: 
1. Ulkan tishga yopishib qolgan tosh 
bo‘lakchalari sudralib yuruvchilarning 
toshga aylangan suyaklari tarkibiga 
o‘xshar edi? U sudralib yuruvchilar 
yashagan joylardan topilgan. 
YOKI 
2.Toshga aylangan tish iguananing 
tishiga o‘xshar edi; sudralib 
yuruvchilarning tishiga o‘xshar edi. 
 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball  
Javobda nima uchun qotgan tish sudralib yuruvchiga tegishli bo‘lishi mumkinligi 
keltirilmagan.  
Misollar:  


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  14 
-  Ular o‘txo‘r. 
-  Sudralib yuruvchilar ovqatlarini yutib yuborar edilar. 
-  Iguana 
-  Tish tekis 
Javob yo‘q – 0 ball 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
ULKAN TISH SIRI, 9 – VAZIFA  
 
 
9.  Gideon Mantell nima uchun tishni muzeyga olib bordi? 
Javob: 
10. C 
 
ULKAN TISH SIRI, 10 – VAZIFA    
 
10.Olim Gideon Mantelga bir iguana tishini ko‘rsatdi. Nima uchun Gideon 
Mantelga bu juda ham muhim edi? 
  Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
  Jarayon: Fikr va axborotni talqin etish va integratsiya qilish. 
 
Javob qabul qilinadi – 1 ball  
Javob Iguananing tishi ulkan sudralib yuruvchiga tegishli bo‘lgan toshga aylangan tish 
ekanligi haqidagi Gideon Mantelning nazariyasini tasdiqlaydi. 
Misollar: 
-  Iguananing tishi toshga aylangan suyak qoldiqlari sudralib yuruvchiniki 
bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatdi. 
-  Bu unga tish qanday turdagi hayvonga tegishli bo‘lganligini bilishga yordam 
berdi. 
-  Tish uning haqligini isbotladi. 
-  Bu uning har doim o‘ylab yurgan narsasini isbotladi. 
YOKI javob Iguana tishi qoldiq tishga o‘xshagan bo‘lgan degan umumiy 
tushunchani ifodalaydi. 
Misollar: 
-  Iguana tishi toshga aylangan tishga o‘xshardi. 
-  U ularni bir hil ko‘rininshda ekanligini ko‘rishi mumkin. 
-  U ular bir hil deyishi mumkin. 
-  U ko‘p yillar davomida unga o‘xshash tishni qidirgan. 
-  U tekis va qirrali edi. 
 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball  


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  15 
 Javob iguana tishining ahamiyatli tushunchasini ko‘rsatmaydi. 
Misollar: 
-  U mashhur bo‘lishni xohlagan edi. 
-  U Iguananing tishini ko‘rish qiziqarli bo‘ladi deb o‘ylagan. 
-  U  sudralib yuriuvchilar haqida ko‘proq bilishni xohlar edi  
-  Bu uni aqlli ko‘rsatar edi,(E’TIBOR BERING, Javob qabul qilinmaydi, chunki, 
javobda shaxsiy hususiyatlar ko‘rsatilgan, kashfiyotning hususiyati emas) 
-   U tishlarni solishtirib ko‘rmoqchi bo‘ldi, (E’TIBOR BERING, Javob qabul 
qilinmaydi, chunki u taqqoslashning mohiyati keltirilmagan) 
-  Chunki , iguana ham o‘txo‘r  hayvon. 
 
Javob yo‘q – 0 ball 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
ULKAN TISH SIRI, 11 – VAZIFA    
 
11.  Iguanodon ko‘rinishini tasvirlash uchun Gideon Mantell nimadan 
foydalandi? 
Javob: 
10.  A 
 
ULKAN TISH SIRI, 12 – VAZIFA    
 
12.  Iguanodonning ikkita tasviriga qarang. Ular sizga nimani 
tushunishingizga yordam beradi? 
Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
Jarayon: Matn tili, tuzilishi va mazmunini baholash. 
 
To‘liq tushunish – 2 ball  
Javobda rasmlar ilmiy g‘oyalardagi o‘zgarishlarni ko‘rsatadi, YOKI Iguanodon 
haqida odamlarning fikrlari turli xilligini ko‘rsatadi.  
Misollar: 
-  Bugungi kunda olimlar Gideon Mantell o‘ylaganidan boshqacharoq bo‘lgan 
deb o‘ylaydilar. 
-  Iguanodonning ko‘rinishi haqida odamlar tasavvurlari o‘zgarganligini 
ko‘rsatish uchun  
-  Iguanadon ko‘rinishi haqidagi har xil odamlarning fikrlari turlichaligini 
ko‘rsatish uchun. 
-  Gideon Mantelning o‘ylashicha, suyaklar Iguanodon to‘rt panjada 
yurganliklarini isbotlaydi, biroq hozirgi olimlar boshqacha fikrdalar. 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  16 
-  Ular menga Iguanodon ayrim paytlarda ikki panjada yurganligi haqidagi 
hozirgi olimlarning fikrlarini va Gideon 
Mantelning 
tasavvurlarini 
tushunishimga yordam beradi.  
YOKI javobda Gideon Mantell va boshqa odamlar yo‘l qo‘ygan xatolar 
tasvirlarda ifodalanganligi keltiriladi. 
Misollar: 
-  Gideon biroz xato qilganligini ko‘rsatishga. 
-  Odamlar ba’zan xatoga yo‘l qo‘yishlari mumkinligiga. 
Qisman tushunish – 1 ball  
Javobda, Iguanodonning bu ikki rasmda qanday ko‘rinishi haqida umumiy  
tushunchani namoyon etadi. 
Misollar: 
-  Ular turli xil ko‘rinishga ega ekanligini ko‘rsatish uchun 
YOKI  ilmiy  g‘oyalardagi  o‘zgarishlarni  va  turli  odamlarning fikrlarini inobatga 
olmagan holda ikkita rasm o‘rtasidagi farq ko‘rsatiladi. 
-  Biri to‘rt oyoqli, boshqasi ikki oyoqlidir. 
YOKI  ilmiy  g‘oyalardagi  o‘zgarishlarni  va  turli  odamlarning fikrlarini inobatga 
olmagan holda ikkita rasm o‘rtasidagi farqlarning biri ko‘rsatiladi. 
Misol: 
-  Gideon uning shoxi bo‘lgan deb o‘ylagan. 
 
ULKAN TISH SIRI, 12 – VAZIFA (DAVOMI)   
 
No‘to‘gri tushunish – 0 ball 
Javobda, bu ikki rasm qanday yordam berishi ko‘rsatilmagan. Javobda, rasmlardan 
birining tavsifi yoki ularning o‘xshashligi keltirilishi mumkin. 
YOKI javobda Iguanodon haqida fikrlari emas,vaqti bilan balki Iguanodonning o‘zi  
o‘zgarganligi haqida no‘to‘g‘ri tushuncha keltirilgan.   
Misollar: 
-  Ular qanday ko‘rinishda ekanligi ko‘rsatish uchun (judayam umumiy 
tushuncha) 
-  Ular yillar o‘tib Iguanodon qanday o‘zgarganligini tushunishga yordam 
beradi. 
-  Ular o‘txo‘r ekanligini ko‘rsatish uchun. 
-  Ularning to‘rtta panjasi bo‘lgan. 
 
 
Javob yo‘q – 0 ball 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
 
 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  17 
ULKAN TISH SIRI, 13 – VAZIFA   
 
13.  Keyingi topilmalar shuni isbotlaydiki, Gideon Mantell 
Iguanodonning ko‘rinishi haqida xatoga yo‘l qo‘ydi. Jadvaldagi bo‘sh 
joylarni to‘ldiring. 
 
Gideon Mantelning fikricha, 
Iguanodon qanday ko‘rinishga 
ega bo‘lgan? 
Bugungi kun olimlarining 
fikricha, iguanodon qanday 
ko‘rinishga ega bo‘lgan? 
Iguanodon to‘rt panjada yurgan 
 
Iguanodon o‘ttiz metr 
(100 fut uzunlikda) bo‘lgan
 
Iguanodonning “bosh barmog‘i”da 
uchli bo‘rtiq bo‘lgan. 
Maqsad: Ma’lumotni o‘zlashtirish va undan foydalanish. 
Jarayon: Ma’lumotlarni umumlashtirish va talqin qilish. 
 
E’TIBOR QILING: USHBU TOPSHIRIQNING UCH QISMINING HAR BIRI 
ALOHIDA BAHOLANADI VA HAR BIR QISMINING NATIJALARI 
TEGISHLI KATAKLARGA TO‘DIRILADI. 
Uchta qismning har biri uchun barcha vazifalar hamda to‘g‘ri javoblar va ularga 
tegishli bo‘lgan kataklar shunday ko‘rinishda bo‘ladi: 
 
Gideon Mantelning 
fikricha, iguanodon qanday 
ko‘rinishga ega bo‘lgan? 
Bugungi kun olimlarining 
fikricha, iguanodon qanday 
ko‘rinishga ega bo‘lgan? 
Iguanodon to‘rt panjada 
yurgan
 
Iguanodon ba’zan ikki 
panjada, orqa panjada yurgan, 
ikki panjada, orqa panjada 
turgan.
 
Iguanodonning boshida, 
burnida, yuzida shoxi bo‘lgan. 
Yoki boshida uchli bo‘rtiq 
bo‘lgan. 
Iguanodonning “bosh 
barmog‘i”da uchli bo‘rtiq 
bo‘lgan. 
Iguanodon o‘ttiz metr 
(100 fut uzunlikda) bo‘lgan
 
Iguanodonning uzunligi 
to‘qqiz metr bo‘lgan
 
 


PIRLS-2001 TADQIQOT TOPSHIRIQLARINI BAHOLASH UCHUN TOPSHIRIQLARGA JAVOBLAR VA MEZONLAR  18 
ULKAN TISH SIRI, 13 – VAZIFA (DAVOMI)   
 
Javob qabul qilinadi – 1 ball 
Javobda Gideon va bugungi kun olimlarining iguanodonning qanday yurganligi yoki 
turganligi haqidagi fikrlarining farqini ifodalaydi.  
 
Gideon Mantelning 
fikricha, iguanodon qanday 
ko‘rinishga ega bo‘lgan? 
Bugungi kun olimlarining 
fikricha, iguanodon qanday 
ko‘rinishga ega bo‘lgan? 
Iguanodon to‘rt panjada 
yurgan
 
Iguanodon ba’zan ikki 
panjada, orqa panjada yurgan, 
ikki panjada, orqa panjada 
turgan.
 
Iguanodonning boshida, 
burnida, yuzida shoxi bo‘lgan. 
Yoki boshida uchli bo‘rtiq 
bo‘lgan. 
Iguanodonning “bosh 
barmog‘i”da uchli bo‘rtiq 
bo‘lgan. 
Iguanodon o‘ttiz metr 
(100 fut uzunlikda) bo‘lgan
 
Iguanodonning uzunligi 
to‘qqiz metr bo‘lgan
 
 
Javob qabul qilinmaydi – 0 ball  
Javobda Gideon va bugungi kun olimlarining iguanodonning qanday yurganligi yoki 
turganligi haqidagi fikrlarining farqini ifodalamaydi. 
Misol: 
-  Ikkita 
-  U tik turgan 
Javob yo‘q – 0 ball 
Javob berishga imkoniyat yo‘q edi - (chop etish xatosi, sahifa o‘tkazib yuborilgan va 
boshqa….). 
Javob uchun joy butkul bo‘sh. 
ULKAN TISH SIRI, 14 – VAZIFA   
 
14. Gideon Iguanodonning ko‘rinishi haqida xatoga yo‘l qo‘yganligini qaysi 
topilmalar ko‘rsatib berdi? 
Javob: 
14. D
 





Download 12,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish