Klinik mashg’ulot (120 min)
Tayyorgarlik bosqichi
5 daqiqa
Klinik mashg’ulot mavzusi,
mohiyatini tushuntirish, bajarilish
ketma-ketligini bilan tanishtirish
Yozadilar
Asosiy bosqich
Amaliy ko’nikma jarayonini
Ko’radilar
144
20 daqiqa
10 daqiqa
40 daqiqa
40 daqiqa
ko’rsatib berish
O’rganadilar
Amaliy ko’nikma bo’yicha
echilmay qolgan savollar tahlili
Eshitadilar
Fikr bildiradilar
Amaliy ko’nikma talabalar
tomonidan bajarilishi
O’rganadilar
Amaliy ko’nikmani daftarga qayd
qilish
Yozadilar
YAkuniy bosqich
5 daqiqa
YAkunlovchi xulosa qiladi
Mustaqil vazifa beradi
Uyga vazifa beradi
Tinglaydi
Yozib oladi
Jami 240 daqiqa
MAVZU BAYONI
Irsiy koagulopatiyalar
Gemofiliya A- Autosom-retsessiv kasallik bulib,asosida 8- faktorning etishmovchiligi
yotadi.Odatda ayollar tashuvchi,erkaklar kasallanadi.Gemofiliya A 20.000 axolidan 1 tasida
uchraydi. Gemofiliya A kasalligida antigemofil globulin A aktivligi susaygan yoki umuman
bulmaydi va u qon ivish sistemasida ishtirok etmaydi. Antigemofil globulin A qonda Villebranda
faktori bilan yuradi. Villebranda faktorining sintezi bu kasallikda buzilmaydi. 8- faktor
etishmasa,X faktor aktivlanmaydi.
Klinika. Kasallik chaqalokligidan namoyon bulishi mumkin (kindigini kesganda, o’gil bolalarni
sunnati kilganda,bola ogziga jaroxat yetkazuvchi buyumni tikkanda, engil travma bulganda qon
tuxtamaydi).Endi yurishni boshlagan bolalar birdaniga yikilib ketganda korin,tanasida,bugimlarida
gematomalar paydo buladi.Kasallikning asosiy klinik belgilaridan biri- gemartroz.Qon yirik
bugimlarga kuyiladi(kuprok tizza va tirsakka).Bugimga qon kuyilgandan sung sinovial kavatida
yalliglanish protsessi boshlanadi,unda gemosiderin yigiladi,biriktiruvchi tukima va tomir
proliferatsiyasi yuzaga keladi. Keyinchalik bugim ichi togaylari degeneratsiyasi,fibrozi,togay osti
kistalar,qontrakturalar rivojlanadi.
Kasallikning keyingi belgisi –gematoma.Ular travmalardan keyin(lat eyish, yikilish),
in’eksiyadan sung ( tomir ichi, mushak ichi) paydo buladi.Gematoma turli soxalarda, kuprok
muchalar va tanada buladi.Agar gematoma nerv stvollarini bosib kuysa ogrik bulishi
mumkin.Gematoma soxasi terisi yaltirab turadi,paypaslaganda issik va ogrikli buladi.Katta
gematoma bulsa flyuktuatsiya seziladi. Gematoma bulgan teri rangi avval uzgarmaydi,keyinchalik
qon nafakat teri osti klechatkasiga balki teriga xam imbibirlanadi.Teri kuk-binafsha ranga
kiradi.Sung yashil-sarik buladi.Gematoma teri osti, mushak osti, subfassial, korin pardasida
kuzatiladi.Qon ivishi yomon va qon okishi davomli bulgani uchun 0,5dan2-3l gacha qon yigilishi
mumkin.Katta gematomalarda tana temperaturasi kutarilishi, kaltirash, ogir anemiya ,qon
bosimining tushishi bilan namaoyon buladi.Gematoma infitsirlanishi,yiringlashi va ogir darajadagi
sepsisga olib kelishi mumkin .Gemofiliyada buyrakdan qon ketish xollari buladi.Bel soxasidagi
travmalar, pielonefrit, paranefrit, analgetiklarni kup kabul kilish, kalsiy tuzlarining kup ajralishi
natijasida buyrak tomirlarining zararlanishi(gemartrozlar tez-tez takrorlangandagina kuzatiladi)
sabab buladi.Gematuriyalar, siyishning kiyinlashishi, belda ogrik bilan kechadi. Bemorlarda qon
bosimning tushishi, gemorragik shok, ogir darajdagi anemiya rivojlanadi.
145
Oshqozon-ichak traktidan qon ketishi gemofiliya uchun xarakterli belgi emas va kam
uchraydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |