Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

5.2 Конвергент тармоқлар 
 
IMS 
архитектурасида 
ҳам 
симсиз 
ҳам 
симли 
тармоқлар 
интеграллашгандан кейин, IMS cонвергент тармоқлар учун қиммат бўлмаган 
муҳитларга айланди. Телекоммукацияда бу архитектура муҳим стратегик 
муаммолардан бири бўлди, турли регион ва давлатларда турлича 
ривожланмоқда. 
Глобал 
даражадаги 
операторларнинг 
ўзаро 
рақобатлаашишлари натижасида, телекоммуникация хизматларининг тан 
нархиҳам кескин арзонлашмоқда. Тармоқларнинг бирлашиши натижасида, 
конвергент тушунчаси пайдо бўлди. Конвергент тушинчаси уч турга бўлиш 
мумкин: 
- тармоқларнинг конвергенсияси 
- хизматларнинг конвергенсияси 
- қурилмаларнинг конвергенсияси. 
Қуйидаги 5.2-расмда конвергент тармоқларнинг кўриниши келтирлган: 
5.2-расм. Конвергент тармоқлар 
Тармоқларнинг бирлашиб кeтиши, иқтисодий нуқтаи назаридан тармоқ 
инфраструктура харажатларини пасайишига, хизмат кўрсатиш қулайлигига 
ҳамда 
бошқа 
қўшимча 
имкониятларни 
яратади. 
Турли 
тармоқ 
хизматларининг бирлашиш эса, фойдаланувчиларга қўшимча янги 
хизматларни таклиф этади ва шу билан бирга бу конвергент тармоқларида 
қурилмалар ҳам бирлашиб фойдаланувчиларга мослашувчанликни яратади 
масалан биргина мобил телефони орқали кўплаб мультимедиа хизматларига 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
79 
ега бўлиш мумкин
13
. 
IMSда мавжуд қурилма (USIM модул)даги маълумотдан фойдаланиш 
орқали IMS тармоқларига автоматик равишда рўйҳатдан ўтиш мумкин. 
Рўйҳатдан ўтиш мобайнида, қурилма ва тармоқ аудентификацияланади ҳамда 
қурилма тармоқдан фойдаланувчи идентификациясига ега бўлади. Рўйҳатдан 
ўтиш жараѐнидан кейин,фойдаланувчи барча мавжуд хизматларга ега 
бўлади. Қуйидаги 5.3-расмда пакетлар коммутацияланадиган тармоқларда 
IMS тизимининг роли келтирилган. 
5.3-расм. Пакетлар коммутацияланадиган тармоқларда IMS 
тизимининг роли
5.3-расмда кўрсатилганидек, барча талаб қилинган алоқалар IMS 
тармоқлари IP боғланишлари орқали амалга оширилган. IMS тармоқлари енг 
яхши ва енг қулай алоқа муҳитларини ҳамда сеанс давомийлигини талаб 
қилинганда ўзгариштиришнитанлаш имкониятини таклиф этади. 
Қуйида умумий IMS стандартлари келтирилган. 1980-1990 йиллар 
давомида ETSI GSM ни ҳамда GPRS ни изоҳлаган ташкилот бўлиб, охирги 
GSM стандартини 1998 йилда ишлаб чиқди ва айни шу йили 3GPP стандарти 
бир нечта давлатлар масалан Хитой, АҚШ, Шимоли Корея, Япония ва 
Европа томонидан ишлаб чиқилди. 3GPP 3G мобил тизимларига асосланган 
бўлиб, WCDМА ва ТD-CDМА стандартларини ўз ичига олган. 
3GPP кейинчалик хизматларни, тизим архитектураси, WCDМА ва ТD-
CDМА тизимлари ҳамда умумий ядро тармоқларини ишлаб чиқади. 3GPP 
турли техник шартларини ишлаб чиқиши учун кўплаб ишларни амалга 
оширди масалан R99 (release 99), R4, R5 ва R6. R5 стандартида IMSни 
дастлабги кўринишлари кўрсатиб ўтилган бўлиб (2002 йил март), 2004 
йилдан бошлаб IMS тизимлари устида яна ишлар бошланиб кетди. R6 
стандарти R5 стандартида мавжуд IMS тармоқларининг камчиликларга урғу 
бериб, уларни бартараф этиш учун ечимлар муҳокама қилинган.
3GPP R7 стандартини техник шартларини ишлаб чиқиши давомида, ўз 
IP Multimedia Subsystem Architecture. IP Multimedia Subsystem Architecture. chapter-2.

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
80 
олдига ягона IMS тармоқлари архитектурасини яратиш мақсадини қўйди. 
2008 йилнинг охирларига келиб, IMSнинг техник шартларини ўз ичига олган 
стандарт устида олиб борилган ишлар якунланди ва R8 стандарти ишлаб 
чиқилди. 
5.4-расм. Умумий IMS стандартлари