Машина деталлари маъруза курси лотин 2017 й 20 янв

5. Uzatmaning FIK va o’z-o’zidan tormozlanish xususiyati 
 
      Chervyakli uzatmaning FIK vintli juftning FIK aniqlangani kabi  aniqlanadi: 
(
)
ρ
γ
γ
η
+
=
tg
tg
 
 
Demak,    chervyakli  uzatmaning  foydali  ish  koeffisiyentini  vintaviy    chiziqning    ko’tarilish 
burchagi 
γ
  ni  oshirish    (kirimlar  sonini  ko’paytirish)  yoki  ishqalanish  burchagi  ρ  ni    (yapni 
ishqalanish koeffisiyenti fni) kamaytirish hisobiga oshirish mumkin.  
Tajribadan  maplum  bo’lishicha,  o’z  vaqtida  yaxshi  moylab    turilgan    sharoitda  ishqalanish 
koeffisiyenti asosan sirpanish tezligi v
s
 ga bog’liq bo’ladi.  
Chervyakli  uzatmalar  loyihalashda  foydalanish  uchun  zarur  bo’lgan  FIK    ning  o’rtacha 
qiymati jadvaldan olinadi.  
Uzatmaning o’lchamlari belgilangandan so’ng FIK ning aniq qiymati topiladi.   
 
Agar  chervyak  g’ildiragi  yetakchi  bo’lsa  kuchlarning  yo’nalishi  o’zgaradi  va  uzatmaning 
FIK quyidagi formuladan topiladi 
 
(
)
γ
ρ
γ
η
tg
tg
−
=
 
 
γ≤ρ,  η=0  bo’lganda  teskari  yo’nalishdagi  (g’ildirakdan  chervyakka)  harakatning  imkoni 
bo’lmaydi. Bu holda o’zi tormozlanuvchi chervyakli uzatmani olamiz.