Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

m
m
m
r
P
r
 
razryad qilinishini ko’rish qiyin emas, ya’ni ushbu usul bitta axborot uchun 1og
2
L 
tadan ko’p bo’lmagan razryadlar talab etadi, L–axborot qiymatlari soni. 
Statistik  kodlashtirish  uchun  quyidagini  ta’kidlab  o’tish  lozim.  Agar 
G=d(k,1)  tasvirni  tasodifiy  qiymatlar  maydoni  desak,  undagi  g
(1)
,  g
(2)
.....g
(N) 
nuqtalarni turli tasodifiy qiymatlar deb qarash, tasvirdagi yorug’lik darajalari L=2
r 
ta  deb,  yuqorida  ta’riflangan  usul  yordamida  IM
2 
ta  qiymatga  ishlov  berish  va 
oldindan o’shancha 
 
2
)
(
)
(
)
(
,...,
2
,
1
;
1
,...,
1
,
0
),
(
m
i
L
m
g
g
P
P
i
m
i
i
m





 
ehtimollik qiymatlariga ega bo’lish mumkin. O’z-o’zidan ravshanki shuncha 
ehtimollik  saqlash  va  hisoblash  deyarli  mumkin  emas.  Agar  tasvirni  erkin 
qiymatlarning birjinsli (statsionar) ergodik tasodifiy maydoni deb qarasak, u holda 
har bir g
(i) 
qiymatni yagona  tasodifiy  miqdor qiymatlari  deyish  va  uning  taqsimot 
qonuni  bir  nechta  tasvir  bo’yicha  emas,  bittagina  tasvir  qiymatlari  bo’yicha 
gistogramma 
hisoblash 
yo’li 
bilan 
aniqlash 
mumkin:  
1
,...,
1
,
0
;
)
(
2
)
(





L
m
N
N
g
g
P
P
m
m
i
m
  
bu yerda N
m 
tasvirdagi yorug’ligi g
m
ga teng bo’lgan nuqtalar sonidir. Lekin amalda 
tasvirlarni birjinsli ergodik tasodifiy maydon modeli yordamida ta’riflashning iloji 
yo’q. SHuning uchun tasvirda dastlabki ishlov yordamida F almashtirish bajariladi: 
G     
G
 va bu almashtirishga quyidagi talablar qo’yiladi: 
1) F uchun teskari F
-1
 almashtirish mavjud: G       
G
 
2) F (g(k,1))=g(k,1) korrelyatsiyasi kuchsiz; 
3)  g  (k,1)  ning  qiymatlari  oralig’i  kodlashtiriladi.  qo’yilgan  1-chi  talab 
manba tasvirni tiklash, 2 chisi g  (k,1)  ga erkin qiymatli  tasodifiy  maydon 
modelini  qo’llash.  3  chisi  esa  yorug’lik  qiymatlari  oralig’ini  saqlash 
imkonini beradi. 
Bunday  almashtirish  sifatida  quyidagi  munosabatlardan  foydalanish 
mumkin. 
  g(1,1)=g(1,1): g(k,1)=g(k,1)-g(k-1,1): g(1,1)=g(1,1)-g(1,1-1)  (1) 
 
                g(k,1)-g(k-1,1) pri 

d
1

d
2

. 
g(k,1)=    g(k,1)-g(k-1,1) pri 

d
1

d
2

:                                 (2) 
 
d 
1
=g (k,1)-g(k-1,1-I-1)  
d 
2
=g (k,1)-g(k-1,1-I-1)                k. I=2,3…..N.                         (3)  
 

---

(1+3)  ifodalar  tasvirning  mahalliy  xususiyatlariga  moslashuvi  axborot 
tuzishning ayirmalar usulini aniqlaydi. Bu jarayonda ishlov berilayotgan va natija 
tasvir  elementlarida  xarakat  chapdan  o’ngga  yuqorida  pastga  qarab  yo’nalgan 
bo’ladi. G      G.  SHunday qilib, Gg=g(k,1) tasvirni statistik kodlashtirish algormi 
quyidagicha:  
1) 
(1+3) ifodalar bo’yicha  G matritsani hisoblash; 
2) 
g
(k,1) qiymatlarning gistrammmasini hisoblash 
P
m 
=N
m 
N
2 
:  m=0,1…,L-1;  L=2
r
,  N
m 
–  tasvirdagi  qiymati  m–ga  teng 
nuqtalar soni; 
3) 
(P
m
) gistogramma bo’yicha Xaffmen kodini tuzish; 
g  (k,1)    qiymatlariga  xaffmen  kodlarini  mos  qo’yish  va  uzunligi  r

    bit 
bo’lgan g massiv olish:      
.
1
0





L
m
m
m
r
N
r
 
r
m
- G matritsaning m-qiymati uchun kod so’zining uzunligi. 
Bu  usullarning  ikkita  jiddiy  kamchiligi  bor,  1-chisi  tasvirning 
xususiyatlariga  bog’liqligi  bo’lsa,  2-chisi  halaqitlarga  beriluvchanlik,  ya’ni  bitta 
qiymatning  buzilishi  keyingi  barcha  qiymatlarning  buzilishiga  olib  keladi.  Bu 
kamchiliklar  tasvirni  avval  moslashtirishni  keyin  esa  vaqti-vaqti  bilan  tasvirning 
ba’zi  nuqtalari  qiymatini  qo’shni  elementlar  qiymatiga  bog’liqsiz  olishini  talab 
etadi.  Bundan  tashqari  ularning  koeffitsenti  kichik,  hisoblari  esa  murakkab.  SHu 
sababli  ular  keng  qo’llanilmaydi,  asosan  boshqa,  oldindan  aytish  o’zgartirib 
jo’natish kabi usullar bilan birgalikda ishlatiladi.