Baholash ishi va investitsiyalar

 
 
1.2. Biznes qiymatini baholashda qo’llaniladigan ko’rsatkichlar va unga 
ta’sir etuvchi omillar tasnifi va tavsifi 
 
Biznesni  baholash  bozor  iqtisodiyotida  turli  vaziyatlarda  tez-tez  amalga 
oshirilib  turadigan  faoliyat  hisoblanadi.  Uni  bankrot  bo‘lgan  korxonani  sotishda 
ham, normal ishlab turgan aksiyadorlik jamiyati qancha summadayangi aksiyalarni 
chiqarish  huquqiga  egaligini  aniqlashda  ham  har  qanday  aksiyadorlik  jamiyati 

---

 
14 
 
undan  chiquvchi  aksiyadorlarning  aksiyalarini  sotib  olishi  lozim  bo‘lgan  narxni 
hisoblashda ham amalga oshirish zarur. 
Bunda  bozor  iqtisodiyotiga  ega  bo‘lgan  qaysi  mamlakat  haqida  gap 
ketayotganligi  muhim  emas.  Bu  takrorlanuvchi  holat  bo‘lib  amaldagi  qonun 
hujjatlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasiga ham tegishli.  
Har  qanday  korxonaning  qiymatini  baholash  muayyan  bozor  sharoitida 
ma‘lum  bir  vaqtda  u  tomonidan  keltiriladigan  potensial  kutilayotgan  va  haqiqiy 
daromadni hisobga olgan holda uning qiymatini pul ifodasida aniqlashning tartibga 
solingan va aniq maqsadga yo‘naltirilgan jarayonini o‘zida namoyon etadi.  
Yuqorida aytib o‘tganimzdek, biznes qiymatini baholash bozor xususiyatiga 
xos  funksiya  hisoblanadi.  Bu  shuni  anglatadiki,  baholash  birgina  baholanayotgan 
biznesni  tashkil  etish  yoki  xarid  qilish  xarajatlari  bilan  cheklanmaydi.  U  albatta, 
bozor  omillarining  yig‘indisini  hisobga  oladi.  Bu  omillar  quyidagi  3-rasmda 
keltirilgan.