6
nuqsonlari autosom-dominant (Marfan, Xolt-Oram, Kruzon, Nuan va boshqalar
sindromi), autosom-retsessiv sindrom (Kartagener, Karpenter, Roberts, Gurler va
hokazolar sindromi) yoki X xromosoma bilan birlashgan sindromlarning (Golts,
Aaze, Gunter va boshqalar sindromi) qismi hisoblanadi.
Yurakning tug‘ma nuqsonlarining rivojlanishiga olib keladigan atrof-
muhitning shikastlovchi omillari homilador ayolning virusli kasalliklari (TORCH
infeksiyalar), ionlashtiradigan radiatsiya, ayrim dori vositalari, onaning zararli
odatlari, ishlab chiqarishdagi zararlar. Homilaga salbiy ta’sir ko‘rsatishning keskin
davri fetal organogenez sodir bo‘ladigan homiladorlikning birinchi 3 oyi.
Sinflanish. Barcha YTNlarni germodinamikaning buzilishi xarakteriga ko‘ra
quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
1. Chapdan o‘nga tashlash bilan kechadigan nuqsonlar («oq»);
2. O‘ngdan chapga tashlash bilan kechadigan nuqsonlar («ko‘k»);
3. Kesishgan tashlash bilan kechadigan nuqsonlar;
4. Qon oqimini to‘sish bilan kechadigan nuqsonlar;
5. Klapan apparat nuqsonlari;
6. Yurak vena
arteriyalarining nuqsonlari;
7. Kardiomiopatiya;
8. Yurak ritmining tug‘ma buzilishi.
Bunday bo‘linish shartli, chunki bir YTNda, hayot davomida qon tashlanishini
«oqdan» – «ko‘kka» aylantirgan holda, uning yo‘nalishini o‘zgartiradigan yoki ritm
buzilishlari bilan birga keladigan birlashmalar bo‘lishi mumkin. Shunga
qaramasdan, bunday
tasnif
lanish keng qo‘llaniladi va ma’lum YTNlarning ko‘pini
o‘z ichiga oladi.
Chapdan o‘nga tashlash bilan kechadigan nuqsonlarga («oq nuqsonlar»),
ko‘pincha ochiq arterial yo‘l, yurak bo‘lmasi va qorin orasi nuqsonlari, umumiy
yurak, o‘pka venalarining anomal drenaji, ochiq umumiy artioventikulyar kanal,
aorta-o‘pka devorining nuqsonlarini kiritishadi.
Ko‘proq o‘ngdan chapga («ko‘k nuqsonlar») tashlanadigan nuqsonlarga Fallo
tetradasi, magistral tomirlar transpozitsiyasining ko‘p sonli variantlari, Ebshteyn
7
anomaliyasi, uch tavaqali klapan atreziyasi, umumiy
arteriya stvoli
, yagona qorin
variantlari, chap yurak gipoplaziyasi sindromi, o‘ng qorin gipoplaziyasi nuqsonlari
kiradi.
Kesishadigan tashlash bilan kechadigan nuqsonlar aytib o‘tilgan uch guruhni
o‘z ichiga olishi mumkin, agar u yoki bu birlashmalar bo‘lsa, masalan,
atroventirkulyar
kanal va Fallo tetradasi, umumiy
arteriya stvoli
.
Qon oqimini to‘sadigan nuqsonlar guruhi aorta koarktatsiyalari, aortal
klapanning torayishi yoki stenozi, o‘pka arteriyasi klapanining stenozi, mitral
klapan stenozi, o‘pka arteriyasi tarmoqlarining stenozlarini o‘z ichiga oladi.
Klapan apparatning nuqsonlari – bu boshqa yurak ichi buzilishlarini o‘z ichiga
olmagan, faqat atrioventrikulyar yoki yarimoyli klapanlarning rivojlanishi buzilishi
kiradigan alohida guruh. Unga mitral (va trikuspidal) klapanning prolapsi
(yetishmovchiligi) va uning stenozi va aorta klapanlari va o‘pka arteriyasining
yetishmovchiligi kiradi.
Vena arteriyalarining nuqsonlari ularning normal rivojlanishining barcha
buzilishlarini o‘z ichiga oladi: ularning og‘izlarining anomal yopilishi, koronaro-
yurak fistulalari.
Kardiomiopatiyalar, yoki yurak qorinchalarining mushak apparatlari tug‘ma
buzilishi.
Hech qaysi YTN bilan birga kelmaydigan, yagona kasallik hisoblanadigan
yurak ritmining tug‘ma buzilishi.
Do'stlaringiz bilan baham: