Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

4.3.1. Bazaviy moylar 
 
Motor  moylarining  ekspluatastion  xossalarini  yaxshilovchi  va  ularni 
almashtirish  muddatini  zaytirishga  bazaviy  moylar  sifatini  oshirish  bilan  erishiladi; 
bunda bazaviy moy olish texnologiyasi murakkablashadi va bu jarayonga k,uiiladigan 
talablar kuchaytiriladi. 
Bazaviy moylar API (Amerika neft instituta) klassifikastiyasi buyicha 5 guruxga 
bulinadi: 
1-guruh  –  tarkibida  tuyingan  uglevodorodlar  90  %  dan  kam  emas;  oltingugurt 
0,03 % va kovushk.okdik indeksi 80 ga teng yoki katta va 120 dan kichik; 
2-guruh  –  tarkibida  tuyingan  uglevodorodlar  90  %  dan  kam  emas;  oltingugurt 
0,03 % dan ko’p emas hamda krvushqoqlik indeksi 80 ga teng yoki katta va 120 dan 
kichik; 
3-guruh  –  tarkibida  tuyingan  uglevodorodlar  90  %  dan  kam  emas;  oltingugurt 
0,03 % dan ko’p emas xamda qovushqoqlik indeksi 120 ga teng yoki undan katta; 

---

87 
 
4-guruh – poli-alfa-olienlar; 
5-guruh – 1...4 guruxdarga kirmagan boshka turdagi bazaviy  moylar (murakkab 
spirtlar). 
Bazaviy moylarni olish texnologik jarayonlar 9 – jadvalda keltirilgan. 
9-jadval.  
Bazaviy moylarni olishning texnologik jarayonlari 
Ajratish 
  Boshqaga o’zgartirish 
Xo
m 
ashy
o 
Selektiv 
tozalash 
Selektiv 
depara-
finlash 
Kata-
litik 
depara-
finlash 
Gidro-
finlash  
Gidro-
kreking  
Gidroizo-
merlash  
PAO olish 
1 – va 2 – guruhlar 
3-guruxlar 
4-guruxlar 
Bu jarayonlardan turli kombinastiyalarda foydalanish mumkin.