R yunusov, K. Umarov, B. Karimov

II. UZUMCHILIK
1.  TOKNING BIOLOGIK XUSUSIYATLARI,  
TEXNIK TUZILISHI. UZUM NAVLARI 
(2 soat)
Toklar oilasi 600 ga yaqin turdan iborat, 11 avlodni o‘z ichi-
ga oladi. Ularning ba’zilarigina ekiladi va meva olish hamda 
dekorativ maqsadlar uchun foydalaniladi. Tok organlarining 
tuzilishi ular o‘sayotgan sharoitga bog‘liq bo‘lib, bir-biridan 
katta farq qiladi. Ularning ildizi uzun, cho‘ziq katak ildiz 
bo‘lib, kamdan-kam holda tuganakka o‘xshab bo‘rtib chiqadi. 
Novdalardagi bo‘g‘imlar orasi uzoq barglari qarshisida jinga-
laklari bo‘ladi. Barglari yirik, butun, panjasimon, odatda ke-
yinchalik tushib ketadigan ikkita yon bargchali bo‘ladi. To‘pguli 
alohida shingil, soyavon ro‘vak shakl da. Ular odatda bargning 
qarshisida joylashadi. Gullari mayda yashil, ikki jinsli va ayrim 
jinsli bo‘ladi. Kosalari qo‘shilib o‘sgan. Gultojisi to‘rtta, yettita 
tojli barglardan tuzilgan. Guli ochilganda xuddi yulduzchaga 
o‘xshaydi. Otaligi 4–5 ta, chang donori ikki uyali. Tugunchasi 
ikki uyali, har bir uyada ikkitadan urug‘ kurtak bo‘ladi. Ona-
lik tumshuqchasi kosasimon, mevasi seret, shirali yoki urug‘li 
quruq meva.