N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

4-dars. UYUSHIQ VA AJRATILGAN BO‘LAKLAR  
BO‘YICHA O‘TILGANLARNI TAKRORLASH
 
Topshiriq.
  Gapni  ko‘chiring,  qaysi  bo‘laklar  uyushib  kelayotganini 
ayting. 
Kimki adovat-u xusumat eksa, albatta, u tashvish-u 
mashaqqat o‘radi. (Zamaxshariy) 
10-mashq. 
O‘z  shahringiz  (qishlog‘ingiz)da  amalga  oshirilayotgan 
bunyodkorlik  ishlari  haqida  suhbatlashing.  Uyushiq  bo‘laklar  ishtirokida 
og‘zaki  gaplar  tuzing.
11-mashq. 
Matnni  o‘qing,  uyushiq  bo‘laklar  va  ajratilgan  bo‘laklarga 
izoh  bering. 
Hamma  ham  do‘stlarini,  yaqin  kishilarini  e’zozlaydi,  ularning 
ko‘p  bo‘lishini  istaydi.  Ayniqsa,  har  bir  odam  o‘zining  oqil,  obro‘-
e’tiborli,  iste’dodli,  sadoqatli  do‘stlari  –  safdoshlari  bilan  faxrlanadi, 
ammo  do‘stlik  mezoni  faqat  shular  bilan  o‘lchanmaydi.  Har  bir 
http://eduportal.uz

---

12
odamning  do‘stlari  oldida  burch  va  mas’uliyatlari  borki,  ularni 
ado  etolmasa,  do‘stlari  uning  do‘stligini  e’tirof  etmaydilar,  tan 
olmaydilar.  Har  bir  odam  do‘stlaridan  shu  burch  va  mas’uliyatlarini 
ado  etishni  talab  qiladi. 
(M.  Mahmudov)
12-mashq.
  Gaplarni  ko‘chiring,  ajratilgan  va  uyushiq  bo‘laklarni 
aniqlang.  «Buyuk  ipak  yo‘li»  tushunchasi  nimani  anglatadi?  Uning  qayta 
tiklanishi  xalqimizga  qanday  naf  keltiradi? 
1.  Xalqaro  savdo  yo‘li  –  Buyuk  ipak  yo‘li  Temur  va 
Temuriylar  davrida  juda  serqatnov  bo‘lgan.  (B. Ahmedov) 
2.  O‘zbekiston  –  ona  diyor,  bag‘ri  to‘la  hikmatdir.  (Sayyor)  
3.  Turnalar  arg‘imchog‘i  g‘ira-shira  osmon  ortiga  –  bulutlar 
bag‘riga  singiydi.  (X. Eshonqulov) 4.  Endi  sizlar  –  aziz  onalar, 
opa-singillar,  yurt  egalari,  kelajak  sohiblari  yo‘lchi  yulduz,  mayoq 
singari  istiqbolimizni  yoriting,  aqlimizni  peshlang,  ongimizni 
boyiting.  (A.Muxtorov)  5.  Insonni  ehtiros  emas,  uning  buyuk 
bisoti  –  aqli,  tafakkuri  boshqarishi  kerak.  (E. Vohidov) 
1.  Uyushiq  bo‘laklar  deb  qanday  gap  bo‘laklariga  aytiladi?
2.  Ajratilgan  bo‘laklarga  misollar  keltiring.
3.  Uyushiq  bo‘laklar  orasida  qanday  tinish  belgilari  ishlatiladi? 
13-mashq.
  Uyga vazifa.
  Gaplarni  ko‘chiring,  uyushiq  bo‘laklarni 
aniqlab,  ularni  izohlang.
Bizning  ayollar  hazrat  Navoiyning  kulliyotini  tokchalarga  terib 
qo‘yadilar,  g‘avvos  bo‘lib  bu  ummondan  fikr  gavharini  teradilar. 
Fuzuliy,  Bedil  va  Mashrab  devonini  yostiqlari  ostiga  qo‘yib 
uxlaydilar.  Xirmon  sayli,  qovun  sayli,  gul  bayrami,  Mehrjon 
bayrami,  Navro‘z  shodiyonalari  she’rsiz,  bahr-u  bayt  va  o‘lanlarsiz 
o‘tmagan.  Piyolalar  gardiga,  belbog‘lar,  dastro‘mollar  hoshiyalariga 
mehr-muhabbat,  saodat  baytlarini  yozganlar,  kashta  qilib  tikkanlar. 
(Muzayyana  Alaviya)
http://eduportal.uz

---

13