Kartashunoslik

17.2. Nuqtalar usulining ishlatilishi 
 
Bu usul bilan kartada yoyilib (bo‟linib) joylashgan obyektlar (hodisalar) 
tasvirlanayotgan  obyektni  bir  xil  miqdor  birliklarida  belgilaydigan  va  uni 
joylanishi  va  to‟planishiga  mos  joylashtiriladigan  bir  xil  o‟lchamdagi 
ko‟pchilik nuqtalar bilan tasvirlanadi. Kartaga olishdan oldin nuqtaning «og‘ir» 
ligi  aniqlaniladi, bitta  nuqta qaysi o‘lchamdagi  miqdor ko‘rsatkichiga  mos  keladi 
(masalan, bitta nuqta 500 kishiga yoki 10 000 gektar sholi ekin maydoniga to‘g‘ri 
keladi). Kartada nuqtalarni ob‘ektni yoki hodisani haqiqiy joylanishini eng yaxshi 
aks ettiradigan qilib joylashtiriladi. Ayrim hollarda bitta kartada ikkita o‘lchamdagi 
nuqta  beriladi,  masalan,  yirik  nuqta  1000  kishi,  kichik  nuqta  esa  100  kishi. 
Nuqtalar usuli tasvirlanayotgan hudud chegarasida obyekt yoki hodisani tarqalishi 
to‘g‘risida ko‘rgazmali tasavvur beradi. Nuqtani «og‘ir» ligi uni miqdor, rangi esa 
sifat  tavsifini  aniqlashga  imkon  beradi.  U  ayniqsa  kontrast  (keskin  farq  qilib) 
joylashgan hodisalar uchun samarali usul hisoblanadi. Nuqtalar kartaga ikkita usul 
bilan, ya‘ni geografik va statistik usul bilan qo‘yiladi.  Geografik usulda hodisani 
geografik joylanishi (tarqalishi) hisobga olinadi (4-rasm).