‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Shaxs 
-   nafaqat 
ja m iy a t 
obyekti, 
balki  uning  rivojla- 
nishiga hissa qo ‘sha 
oladigan 
subyekt 
vazifasini  ham  ba- 
ja ra d i.
60

---

rinchi  o‘ringa qo‘yib  (Kristina Brun)  shaxsini birinchi  o‘rinda ekan- 
ligini  ko‘rsatsa,  kollektivistik  madaniyat  oilasini  birinchi  o‘rinda 
ekanligini  familiyasini  birinchi  o‘ringa  (Guy  Garri)  qo‘ygan  holda 
ko‘rsatadi. Oilaga sodiqlik mashhur Xitoy ashulalarida ham ko‘rinadi, 
ularda ko‘pincha g‘arb ashulalarida juda kam uchraydigan ota-onala- 
riga nisbatan ijobiy his-tuyg‘ular ifodalanadi. Individualistik madani­
yat vakili bo‘lmish insonlar uchun bunday ashulalar g‘alati ko‘rinishi 
mumkin.  Qishloqlarda yashaydigan xitoyliklar uchun esa “Men faqat 
o‘z-o‘zim  bilan  bo‘lishim  kerak”  degan  ashula  g‘alati  ko‘ringan 
bo‘lar edi.
Individualistlar ijtimoiy guruhlarga nisbatan oson kirishib ketadi- 
lar va uni  oson tark etadilar.  Ular din va ish tanlashda  ham nisbatan 
mustaqillikni  his  etadilar,  ular  hatto  o ‘zining  katta  oilasini  tashlab 
boshqa  yangi  joyga  ко‘chib  ham  ketishlari  mumkin.  Oila  ham  har 
ikkala tarafni bir-birini yaxshi ko‘rgunicha davom etadi. Kollektivist- 
lar  esa yangi  guruhlarda  o‘zlarini  zaif his  qilishlari  yoki  uyalishlari 
mumkin.  Ular tanishlari va do‘stlariga nisbatan chuqur va muntazam 
bog‘liqlikni his etadilar. Ulaming munosabatlari uzoq muddatli xarak- 
terli bo‘Iadi.  Shunday qilib,  ish beruvchi va ishchi o ‘rtasida nisbatan 
kuchli bog‘liqlik vujudga keladi. Kollektivistik guruhlarda yoshi kat- 
talar yuqori lavozimdagi shaxslarga nisbatan hurmat qilinadi.
Individualizm  va  kollektivizm  o ‘ziga  yarasha  imtiyozlarga  va 
kamchiliklarga  ega.  Individualistik  madaniyatdagi  insonlar  katta 
shaxsiy mustaqillikka egadirlar, ko‘proq o ‘zlarining shaxsiy yutuqlari 
bilan faxrlanadilar, o ‘z oilalariga kam bog‘langan va alohida yolg‘iz 
qolishni yaxshi  ko‘radilar.  Novatorlik va  ijodiylik yaxshi  qarshi  oli- 
nadi va har qanday inson huquqlari hurmat qilinadi10.