Laboratoriya mashg‘ulotlari

 

Eruvchanlikni aniqlash 

Muayyan  sharoitda,  ma‘lum  vaqt  ichida  qattiq  dori  turidan  ta‘sir  qiluvchi  moddaning 

eritmaga  o‗tgan  miqdori  tabletkaning  erishi  deyiladi.  Tabletkalar  erishini  aniqlash  uchun  XI 

DF  da  keltirilgan  «Aylanadigan  kajava»  asbobidan  foydalaniladi.  Asbobning  asosiy  ishchi 

qismi silindr shaklidagi diametri 0,25 mm li to‗r kajava bo‗lib, unga tekshiriladigan tabletka 

solinadi, u hajmi 1 l gacha bo‗lgan suyuqlikda, tezligi xar daqiqada 50-200 marta aylanadi va 

37+10

0

S  harorat  ta‘minlab  turiladi.  Bunda  asbobning  xech  qaysi  qismi  tebranmasligi  shart. 

Erituvchi muhit sifatida suv yoki xususiy maqolalarda ko‗rsatilgan boshqa erituvchilar (xlorid 

kislota,  pH  ko‗rsatkichi  turlicha  bo‗lgan  bufer  eritmalar  va  h.k.)  olinishi  mumkin. 

Tekshiriladigan bir dona tabletka kajavaga solinadi va u suyuqlikka tushiriladi. Bunda kajava 

idish  tubidan  20+2  mm  balandroq  bo‗lishi  kerak.  Idish  qopqog‗ini  yopib,  kajava  xususiy 

maqolada  ko‗rsatilgan  tezlikda  yoki  daqiqasiga  100  marta  tezlikda  aylantiriladi.  Xususiy 

maqolada ko‗rsatilgan vaqtdan yoki 45 daqiqadan so‗ng, eritma namunasi olinib, filtr qog‗ozi 

orqali  suziladi  va  ko‗rsatilgan  usul  bilan  ta‘sir  qiluvchi  modda  miqdori  aniqlaniladi. 

Qo‗llaniladigan analitik usul aniq bo‗lishi kerak, lekin dori turidagi ta‘sir qiluvchi moddaning 

miqdori  aniqlanadigan  usuldan  boshqacha  bo‗lishi  mumkin.  Dori  turining  xar  bir  seriyasi 

uchun 5 ta tabletkadan eritmaga o‗tgan modda miqdori aniqlanadi. Bunda tabletka tarkibidagi 

modda  100  %  deb  qabul  qilinadi.  Agar  xususiy  maqolalarda  boshqacha  talab  qilinmagan 

bo‗lsa,  45  daqiqa  davomida,  suvda  aylanish  tezligi  daqiqasiga  100  marta  bo‗lganda  ta‘sir 

qiluvchi  moddaning erigan miqdori dori turidagiga nisbatan 75 % dan kam  bo‗lmasa seriya 

qoniqali hisoblanadi.