1 amaliy mashg’ulot. Amaliy dasturlar yordamida muhandislik masalalarni matematik modellarini yaratish

Konstantalarning qo‘llanish turlari 

MathCAD tizimida ma’lumotlar turini quyidagilari ko‘zda tutilgan: 

1.  Butun (2, -54,+43) 

2.  Kasr (1.3,-2.23) 

3.  Kompleks (2.5+7i).  

4.  Bu holda shuni ko‘zda tutish lozimki, ko‘rinishidagi “yolg‘on” birni yozishda paneldagi 

“Calculus” maxsus tugmachasidan foydalanish kerak. 

5.  Qatorli. Odatda bu “yig‘indini hisoblash” ko‘rinishidagi sharhi. 

6.  Tizimli. Bu turdagi konstanta misol tariqasida ε yoki π qiymatlarini ko‘rsatish mumkin. 

 

Oddiy hisoblashlar 

Arifmetik  ifodaning  natijasi  uning  ohirida  “=”  yoki  “→”  belgilari  bo‘lgan  taqdirda 

ko‘rsatiladi. Birinchi holatda natija sonli, ikkinchi holda esa simvolli ko‘rinishda taqdim etiladi.  

Simvolli hisoblashga namuna: 

 

 

 

Arifmetik ifodaning  hisoblash tizimini bajarishda oddiy  matematikada  qabul  qilingan afzal 

arifmetik  amallarning  belgilari  qo‘llanadi.  Ifoda  boshqa  turdagi  amallarga  ham  ega  bo‘lishi 

mumkin: 

-ildiz chiqarish; 

- darajaga oshirish; 

- integrallash va differensiyalash; 

- faktorial va yig‘indi belgilari va h.k. 

Calculator panelida bu amallarning ba’zilarini bajarish mumkin: 

 

 

 

---

“Format”  ->  “Result”  asosiy  menyu  yordamida  hisoblashda  tasvirlanadigan  raqamlarning 

miqdorini boshqarish mumkin. Bu holda ko‘rsatilganidek, buyruq dialogli darchani taqdim etadi 

va bunda natijani chiqarish uchun parametrlar boshidan qo‘yiladi. 

Arifmetik ifodani simvolli xisoblash natijalari quyida keltirilgan. 

 

 

 

“->”  belgisidan  keyin  simvolli  hisoblash  natijasi  tasvirlangan  va  natijani  olishda  “float” 

buyrug‘i qo‘llanilgan (“float” buyrug‘i “Symbolic” panelida joylashgan). 

Bu  buyruq  natijani  ko‘zgulashtirish  uchun  foydalanuvchiga  belgilar  sonini  berishni  taklif 

etuvchi shablon ko‘rinishida bo‘ladi. 

 

 

 

Format->Result asosiy menyu buyrg’ining 

 ishchi darchasi.