Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

biridan farqini  tushuntiring,
10. Korporativ madaniyat deganda nima tushuniladi?
Adabiyotlar:
1. Zaynutdinov Sh.,  Shermuhamedov A.  Murakaev /.  Menejment. Т.:  2005.
2.
 
М ескон М .,  А льберт  М.,  Х едо ур и  Ф.
  О сновы   м ен ед ж м ен та.  М .:  « Д е л о » , 
2002
.
3 . 
Кезин А.В.
  М ен ед ж м ен т :  м е то д о л о г и ч еск а я  культура.  М .:  «Г ар дар и к и », 
2 0 0 1
.
4. S h a rifx o ja y ev М.,  Abdullayev  Yo.  Menejment.  Т.:  «O'qituvchi», 2001.
5.  Internet sayti:  www. Manai ement. ru
94

---

VI  BOB. MENEJERLAR FAOLIYATINI TASHKIL ETISH
6.1.Menejer va  uning vazifalari
M enejer— bum axsu stay y org arlikk o ‘rg an,boshqarishningsir- 
asrorlari, qonun-qoidalarini  puxta egallagan m alakali m utaxassisdir. 
M enejer bu yollanm a boshqaruvchi b o ‘lib, alohida ijtim oiy qatlam ga 
m ansub  boMadi.
Kom paniya,  firma,  korxona,  bank,  m oliya  m uassasalarining 
ijroiya  hokim iyatiga  ega  boMgan  boshqaruvchi,  direktor,  rahbar, 
mudir,  m a’m uriy boshqaruvchilar 
menejerlar deb yuritiladi.
M enejerlar  boshqaruv  p o g ‘onasiga  binoan  uch  toifaga 
boMinadi:
- Yuqori p o g ‘ona menejerlari.
-  0 ‘rta p o g ‘ona menejerlari.
-  Quyi p og ‘ona menejerlari.
Yuqori p o g ‘ona  m enejerlari  firm a  istiqbolini  belgilash,  uning 
kelajagi  uchun  ahamiyatli  chora-tadbirlam i  ishlab  chiqish  bilan 
shug‘ullanadi.  Bir  so‘z  bilan  aytganda  firma  rejasini  ishlab  chiqadi 
va uni  am alga oshiradi.
0 ‘rta  p o g ‘ona  menejerlari  firm a  faoliyatining  ayrim   tom on- 
larini,  chunonchi,  ishlab  chiqarish,  tovarlarni  sotish,  narx  bel­
gilash,  m oliya  faoliyati,  yangi  tovarlarni  o ‘zlashtirish,  texnologi- 
yani  qoMlash,  mehnatni  tashkil  etish  kabilarni  boshqarish  bilan 
shug‘ullanadi.
Quyi  p o g ‘ona  m enejerlari  quyi  bo‘gMnda,  m asalan,  sex, 
boMim,  brigada  doirasida  ishni  tashkil  etish,  kunlik,  haftalik,  oylik, 
choraklik ish topshiriqlarining bajarilishini boshqarib turadi.
To‘g ‘ri, korxonani boshqarish bevosita m ulk egasining vazifasi 
deyish  mumkin.  Ammo  boshqarish  uchun  m ulk  egasi  boMish  shart 
emas.  Boshqarish vazifasini ko rxo n a egasining o ‘zi yoki  yollangan, 
ammo m ulkdor nomidan  ish qiluvchi  m enejer bajaradi.
Iqtisodiy  aloqalar  m urakkablashgani  sari  m enejer  xizm atiga 
talab  oshadi,  o ‘z  ishining  ustasi  boMgan  m axsus  ijtim oiy  toifa
95

---

—   m enejerlar  toifasi  paydo  bo‘ ladiki,  uning  alohida  ijtimoiy 
m aqom i  bor.  M enejer  g ‘oyat  m urakkab,  o ‘ta  m as’uliyatli  ish  bilan 
sh u g ‘ullanishi,  firmaning  hayot-m am otiga  javobgar  bo‘lganligi 
uchun ham  yollanib ishlovchilar orasida eng katta xizm at haqi oladi.
Boshqaruv  funksiyalarini  bajarishda  va  jam o at  ishlab 
chiqarishida zam onaviy m enejer:
- rahbar —  diplomat;
- rah bar —  murabbiy, tarbiyachi;
- rahbar —  inson;
- rah bar —  tadbirkor;
- rahbar —  innovator sifatida m aydonga chiqadi.
M enejer —  o ‘ziga  b o ‘ysungan  xodimlarni  professional  tarz- 
da  boshqaruvchi  rahbar.  Professionallik  quyidagi  vazifalarning 
bajarilishini talab etadi:
V
  M aqsad va vazifalarning aniq qo‘yilishi va ularga erishish y o ‘lini 
tanlash.
\   Ishni  tashkil  etish,  tizim   va  boshqaruv  tizim ini  samarali 
shakllantirish.
V  Jam oaga odamlarni tanlash v a motivlashtirish tizim ini yaratish.
V
  M ehn at  natijalarini  oMchash,  ularni  tahlil  qilish,  baholash  va 
sharxlashni  am alga oshirish,
V  X odim lar malakasi  o ‘sishini  rag‘batlantirish va o ‘zining shaxsiy 
m alakasini  ham oshirish,
V  T ashkilotda  m unosabatlar  hamda  xatti-harakat  qoida  va 
m e ’y orlarini  ishlab chiqish.
M enejerning  asosiy javo b g arlik   sohalari  strategiya,  struktura 
v a  personal  hisoblanadi.
M enejer oldida turgan vazifalar to ‘plamini  tahlil  qilish, rahbar 
ega boMishi  lozim boMgan asosiy fazilatlami shakllantirish  imkonini 
beradi.
1. Professional  bilimlar:  m utaxassislik  bo‘yicha  bilim lar;  um umiy 
m enejm ent;  tashkilot funksiyalari.
2. O dam larni  boshqarish  m ahoratini  aniqlab  beradigan  fazilatlar:
96

---

ishontirish  kuchi;  o ‘zining  istagiga  erishish  qobiliyati;  ham korlikka 
tayyor turish;  hushyorlik va  intuitsiya;  kom m unikabellik.
3.Fikrlash qobiliyati: analitik v a yax lit fikrlash;  ijodiy qobiliyatlar; 
m antiqiy xulosalar chiqarish qobiliyati.
4 .M aqsadga  erishishga  qaratilgan  xatti-harakat:  q a t’iylik  va 
chidam lilik;  harakatlar  erkinligi;  tashabbus;  k a r’erizm ;  stressli 
vaziyatlarda tura olish  qobiliyati.
5 .M a ’m uriy  qobiliyatlar:  rejalashtirish;  qaror  qabul  qilish; 
tashkilotchilik qobiliyatlari.