Soliq va soliqqa tortish (o'quv qollanma) : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

5 -§ .  Daromad  soligNning  hisoblab  chiqarilishi
Soliq  kodeksiga  m uvofiq,  asosiy  b o 'lm a g an   ish  joyidan  (O 'zbekiston 
Respublikasidagi,  shuningdek  uning  hududidan  tashqaridagi  m anbalardan) 
darom ad  olgan  rezident-jism oniy  shaxs  doim iy  istiqom at  joyidagi  soliq 
organlariga  hisobot  yilidan  keyingi  yilning  1-aprelidan  kechdktirmay  jam i 
yillik  daro m ad   haqida  deklaratsiya  taqdim   etadi.  T am o m   bo'lg an   taqvim iy 
yilda  faqat  asosiy  ish  (xizm at,  o'q ish )  jo y d a  m ehnat  vazifasini  bajarishdan 
daro m ad   olgan  jism oniy  shaxslar  shu 
yil 
u chun 
olingan  d arom adlar 
haqida  deklaratsiya  taqdim   etm aydilar.  C h et  ellik jism oniy  shaxslar  O 'z b e­
kiston  Respublikasiga  kelgan  kunidan  e ’tiboran  b ir  oy  m obaynida  m o 'l- 
jallangan  darom adlar  h aqida  deklaratsiya  topshiradilar.  C het  ellik  jism oniy 
shaxslam ing  faoliyati  taqvim iy  yil  m obaynida  to'xtagan  va  u  O 'zbekiston 
R espublikasidan  chiqib  keladigan  b o 'lsa,  am alda  olingan  d arom adlar 
haqida  jo 'n a b   ketishdan  kam ida  b ir  oy  oldin  deklaratsiyani 
topshirishi 
lozim.
T adbirkorlik  faoliyati  bilan  shug'ullanuvchi  jism oniy 
shaxs  olingan 
d aro m a d lar  va  qilingan  xarajatlar  to 'g'risidagi  deklaratsiyani  belgilangan 
tartibda  quyidagi  m uddatlarda  taq d im   etiladi:
-   shunday  d aro m ad lar  paydo  bo'lg an   kundan  e ’tiboran  birinchi  oy 
o 'tg a n d a n   keyingi  besh  kun  ichida;
-   hisobot  yilidan  keyingi  yilning  15-yanvarigacha.
O 'zbekiston 
Respublikasidagi  jism oniy 
shaxslam ing 
tadbirkorlik 
faoliyati  to'xtatilgan  taqdirda  soliq  organi  soliq  to'lo v ch id an   kam roq  b o 'l­
gan  davr  u ch u n   hisobotlar,  soliq  b o 'y ich a  hisob-kitoblar  ham da  d aro ­
m adlar  to 'g'risidagi  deklaratsiyani  taqdim   etishni  yozm a  xabam om a  to p - 
shirish  yo'li  bilan  talab  qilishi  m um kin  b o 'lib ,  x abam om ada  buning  sababi 
va  hisobotlar,  soliq  b o 'y ich a  hisob-kitoblar  h am da  jam i  yillik  darom ad  va 
qilingan  chegirm alar  to 'g 'risid ag i  dekloratsiya  q ach o n   va  qaysi  davr  u ch u n  
taqdim   etilishi  lozimligi  ko'rsatiladi.  Jism oniy  shaxslam ing  tadbirkorlik 
faoliyatini 
to 'x ta tish  
h aqida  belgilangan  tartibda  q aro r  qabul  qilingan 
taqdirda  soliq  to 'lo v ch i  5  kunlik  m uddatga  bu  haqida  soliq  organini  yozm a
57

---

ravishda  xabardor  qiladi.  Jism oniy  shaxslam ing  tadbirkorlik  faoliyatini 
to 'x ta tish   haqida  q aro r  qabul  qilingandan  so 'n g   soliq  to'lovchi  15  kun 
ichida  soliq  organiga  hisobotlar,  soliq 
b o'yicha 
hisob-kitoblar  ham da 
darom adlar  haqidagi  deklaratsiyani  taqdim   etishi  shart.  H isobotlar,  soliq 
b o 'y ich a  hisob-kitoblar  va  d arom adlar  haqidagi  deklaratsiyalar  Q o nun  huj­
jatlarida  belgilangan  shakl  va  tartibda  topshirish  shart.
Jism oniy  shaxslar  darom adlar  to 'la sh   m anbayida  soliqni  ushlab  qo- 
lishni:
-   ishlaydigan jism oniy  shaxslarga  m ehnat  shartnom alari  yoki  fuqarolik 
huquqiy  sh artn o m alar b o 'yicha  to'lovlam i  am alga  oshiruvchi;
-   nodavlat  pensiyalarini  to'lovchi;
-  jism oniy shaxslarga  dividend  va  foizlar to 'lovchi  am alga  oshiradi.
Jism oniy  shaxslar  darom ad  solig'ini  ushlab  qolish  va  budjetga  o 'tk a -
zish  u ch u n   darom ad  to'lovchi  yuridik  shaxs  javobgardir  va  soliq  sum m asi 
ushlab  qolinadi.  M azkur  yuridik  shaxs  soliq  sum m asi  ushlab  qolinm agan 
soliq  sum m asini  ham da  u  bilan  bog'liq  jarim a  va  pensiyalam i 
budjetga 
to 'lash i  shart.