O`zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti

 

 

 

Unli  va  undosh  tovushlarning  o’zaro  munosabatida  aslida  ular  teng  qimmatli  bo’lib, 

tilning  asosiy  birligi  bo’lgan  so’zlarni  hosil  qilishda  bir  xil  ahamiyat  kasb  etadi.  Lekin  nutq 

prosessida unlilar undoshlarga nisbatan salmoqliroq o’rin tutadi. Bu hol ularning ovozga boyligi 

bilan belgilanadi. 

Unli va undosh tovushlarning farqli belgilari quyidagicha: 

Tovushlar  

Unlilar  

Undoshlar 

Sof ovozdan iborat 

Shovqindan 

iborat 

(sonor 

va 

jarangli    undoshlarda  ovoz  ishtirok 

etiladi) 

O’pkadan  chiqayotgan  havo  og’iz 

bo’shlig’ida to’siqqa uchramaydi. 

 O’pkadan  chiqayotgan  havo  og’iz 

bo’shlig’ida to’siqqa uchraydi 

Bo’gin  hosil  qiluvchi  asosiy  vosita, 

yakka  o’zi  va  undoshlar  bilan  birga 

bo’gin hosil qiladi 

Yakka  o’zi  bo’gin  hosil  qilmaydi, 

faqat  unli  bilan  birga  bo’gin  hosil 

qiladi. 

Unlilar  og’iz  bo’shlig’ida  to’siqqa 

uchramaganligi 

sababli 

ularni 

istagancha  cho’zib  talaffuz  qilish 

mumkin. 

Undoshlar 

talaffuzini 

cho’zib 

bo’lmaydi,  bunga  biror  to’siq 

xalaqit beradi.