Microsoft Word ахборот технологиялар фанидан мажмуа doc

Ёзув майдони иккинчи даража элементи ҳисобланади. Бу муайян маънога эга бўлган, 
лекин маъно жиҳатидан тугал бўлмаган элементар маълумотларнинг кетма-кетлигидир. Алоҳида 
ёзув майдонини ҳосил қиалидган маълумотлар тегишли белгини – объект хусусиятини 
таърифлаб беради. 
Объектнинг ҳар бир белгиси ўз номи ва мақсадига эга (5.1-расм.). Масалан, улар 
тўғрисидаги маълумотлар ААТ да сақланаётган талабалар учун белгилар сифатида талабалик 
билетининг номери, фамилияси ва ўзлаштиришнинг ўртача баллидан фойдаланиш мумкин. Ҳар 
бир аниқ талаба бу белгиларнинг муайян қийматлари билан тавсифланади, масалан, белгининг 
номи ЎРТАЧА БАЛЛ, қиймати – 4,7. Айрим талабаларбир номдаги белгиларнинг қийматлари 
билан фарқланадилар. 
Шуниси равшанки, объектни тавсифловчи белгиларнинг сони ёзувдаги майдонлар 
миқдорини белгилайди. Ҳар бир майдонга тегишли белгининг қиймати жойлаштирилади. Ёзув 
майдони номланади, бунда майдон номи белгининг номига мос тушиши ҳам мумкин. 
Ишлов бериш ёки излаш жараёнида ёзувни идентификациялаш учун фойдаланиладиган 
белги калитли ёки ёзув калити деб аталади. Калитдан иборат бўлган ёзув майдони калитли 
майдон деб аталади. Агар калитнинг мавжуд бўлиши мумкин қийматларидан ҳар бири ягона 
ёзувни идентификация қиладиган бўлса, калит ноёб деб аталади. Масалан, талабалик билетининг 
номери ушбу олий ўқув юртининг талабалари тўғрисидага маълумотларни сақлаётган массивнинг 
ҳар бир ёзуви учун ноёб ҳисобланади. 
Ёзувда хизмат ахборотларини: қайдлар, далилилар ва турли кўрсаткичларни сақлаш учун 
қўшимча майдонлар кўзда тутилиши мумкин. Ёзув майдони турли иловаларда, шунингдек бу 
майдон асосий калитли майдон бўган ҳолларда ахборот излаш объекти бўлиши мумкин. Лекин, 
илгари қайд этиб ўтилганидек, ёзув майдони маъно жиҳатидан тугалликка эга эмас. Масалан, 
ЎРТАЧА БАЛЛ майдони излаш объекти бўлиши мумкин, аммо бу майдоннинг қиймати 
талабанинг фамилияси, исми ва отасининг исми маълум бўлгандан кейингина ахборот қимматига 
эга бўлади.
Ёзув майдони тушунчасини машина хотираси майдони тушунчаси билан бир хил деб 
қарамаслик керак. Бу тушунчалар маълумотларни тақдим этишнинг турли даражаларига хосдир. 
Ёзув майдонини сақлаш учун машина хотирасининг ҳам қайдланган, ҳам ўзгарувчан узунликдаги 
бирлигидан фойдаланиш мумкин. 
Ёзувлар майдони маълумотлар гуруҳига (маълумотлар агрегати, гуруҳий маълумот) 
бирлаштирилади. Маълумотлар гуруҳи – ёзув ички тузилмасининг учинчи даражали элементи– 
яхлит бир бутун сифатида қараладиган маълумотларнинг номланган элементлари мажмуидан 
иборат. Масалан, МАНЗИЛ номига эга бўлган маълумотлар гуруҳи ШАҲАР, КЎЧА, УЙ 

---

117 
НОМЕРИ, ХОНАДОН НОМЕРИ каби маълумотлар элементидан ташкил топади. Гуруҳ ўз 
элементи сифатида бошқа маълумотлар гуруҳига эга бўлиши мумкин. Маълумотлар гуруҳи муайян 
маънога эга ва излаш объекти бўла олади, лекин маъно жиҳатидан тугалланганликка эга эмас. 
Масалан, манзилни у кимнинг манзили эканлиги маълум бўлсагина билиш фойдалидир.
Мантиқий ёзув— бу майдонлар ёки маълумотлар гуруҳининг номланган мажмуидан 
иборат. Ёзув алоҳида мантиқий бирлик ҳисобланади ва маъно жиҳатидан тугал бўлади. 
Ҳар бир ёзув якка бир объектни ёки объектлар синфини таърифлайди. Мантиқий ёзув 
ахборот излашнинг бевосита предмети, ахборотга ишлов беришнинг асосий бирлиги ҳисобланади. 
Майдонлар рўйхати, уларнинг жойлашиш кетма-кетлиги ва улар ўртасидаги ўзаро алоқалар