O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Foydalanish imkoniyatlari 
Buyumlar    Internetning  foydalanish  imkoniyati   tiklanish  va 
ishonchlilik bilan bog‘liq. Tizimlarning to‘liq foydalanish imkoni-
yati   ma’lumbir  sohaningamaliyehtiyojlariga qarab turli  xil  kom-
ponentlar  va  tarkibiy  bloklarga  turli  xil texnik  tamoyil-
larni qo‘llashni talab qilishi mumkin . 
Arxitekturaning  foydalanish  qulayligiga  ta’siri, xususan, 
bulutli hisoblash va “x-servis sifatida” kabi  modellariga talabning 

---

82 
ortib  borishi  bilan  bog‘liq,  misol  uchun  dasturiy  ta’minot  xizmat 
sifatida. Korporatsiyalar IoT  muhitining  zarur  xizmatlari  va 
imkoniyatlaridan foydalanish 
oqibatlarini 
sinchkovlik 
bilan 
o‘rganishlari  kerak. Foydalanishning  kerakli  darajasini  ta’minlab 
bera  olishi  mumkinligini  aniqlash  uchun  ular bulutli  echim-
lar uchun    xizmat  ko‘rsatish  darajasidagi  kelishuvlarni qayta 
ko‘rib chiqishda zarurat paydo bo‘ladi. 
Innovatsion  yechim  to‘xtab  qolishlarni    va nosozliklar-
ning oldini  oladi,  gibrid  muhitdagi  kompaniyalarga (mahalliy  va 
bulutli) mijozlarning talablarini 
qondirishga va 
korxonaning 
ehtiyojlarini qondirishga yordam beradi . 
Boshqaruv 
Hozirgi  vaqtda  boshqaruv  modeli  faqat serverlar, komp-
yuterlar  va  ma’lumotlarni  saqlash  qurilmalari kabi   AT bilan 
bog‘liq tizimlarga nisbatan qo‘llaniladi. 
Aytaylik, uyali telefonlar va planshetlarni ehtiyotkorlik bilan 
boshqarishga  qaramasdan, boshqa  ko‘plab  IoT  qurilmalari ken-
gaytirilgan  ekotizimga  kirmaydi  va  ularni   tizimli  ravishda bosh-
qarib bo‘lmaydi. 
Buyumlar  Internetdagi   qurilmalarning  aksariyati  masofadan 
turib  va to‘g‘ridan-to‘g‘ri odamlarning aralashuvisiz  ishlaydi –
 ularni  masofadan  turib  va inson aralashuvisiz boshqarish ke-
rak. Tarmoq va  tizimlarni  boshqarish  uchun zamonaviy  usul va 
texnologiyalarni qo‘llash etarli emas. 
Buyumlar  Internetining  tuzilmasini  rivojlantirish  va uning 
hayot aylanishini boshqarish uchun yangi yondashuvlar kerak. 
Xavfsizlik 
Axborot  texnologiyalarnin  an’anaviy tartibda  xavfsizligini 
ta’minlashda   ichki  AT  tizimlari  atrofidagi xavfsizlik  chegaralari 
va  brandmauerlarini  ta’minlanadi. Ammo Buyumlar Interneti  bi-
lan boshqariladigan    foydalanish kontsepsiyasi boshqariladigan 
ishonch kontsepsiyasi bilan almashtiriladi, bunda turli xil yechim-
lar vujudga keladi. 
Xavfsizlik  muammolarini hal  qilish uchun  buyumlar  Inter-
netini  shunday  joriy  etish  kerakki,   avtorizatsiya,  ishonchliyligini 
tekshirish,   foydalanishni  boshqarish,  mahfiylik va  ishonchdan 

---

83 
foydalanishda qulaylik saqlanib qoladigan tarzda samarali qo‘llash  
kerak.