O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Yangi 
yuqori 
texnologiyali 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishni tezlashtirish 
Zamonaviy  bozorlarda  sodir  bo‘layotgan  jarayonlarni 
jadallashtirish 
kompaniyadan 
yangi 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishning  yanada  dinamik  usullarini  qidirishni  talab  qiladi  - 
qoniqtirilmagan  iste’molchilar  ehtiyojlarini  tezda  aniqlash, 
mahsulotni 
ishlab 
chiqarishning 
dastlabki 
bosqichlarida 
iste’molchilar  fikrlarini  olish  va  yangi  mahsulotlarni  tezda  bo-
zorga olib chiqish. 
Yangi  mahsulotlarni  ishlab  chiqish  usullari,  shu  jumladan, 
zamonaviy  axborot  texnologiyalari  va  Internetdan  foydalanish 
dasturiy  ta’minot  kabi  axborot  va  raqamli  mahsulotlarni 
loyihalash  uchun  juda  mos  keladi.  Bunday  holda,  ular  quyidagi 
echimlarga tayanadilar: 
1. 
Mahsulotni 
ishlab 
chiqarishning 
barcha 
yangi 
jarayonlarining moslashuvchanligini va iste’molchilar tomonidan 
tezkor  aloqadan  samarali  foydalanishni  ta’minlash.  Raqamli 
mahsulotlar  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  Internet  orqali  etkazib  berilishi 
mumkinligi  sababli,  ko‘plab  dizaynlar  va  unchalik  katta 
bo‘lmagan  tannarxlar  minimaldir.  Ushbu  yondashuv  bizga  xari-
dorlarga 
namunalarni 
erta 
bosqichda 
taqdim 
etish 
va 
iste’molchilar bilan doimiy aloqani ta’minlashga imkon beradi. 
2.  Mahsulot  rivojlanishining  dastlabki  bosqichlarida  sinov. 
Ko‘pgina  dasturiy  ta’minot  kompaniyalari  ko‘pincha  Internet  or-
qali  tarqatiladigan  alfa va beta  mahsulotlarini chiqarish tizimidan 
foydalanadilar. 
Ushbu  usul  iste’molchilardan  kerakli  ma’lumotlarni  tezda 
olish  va  taklif  qilingan  variantlarni  tezda  baholashga  imkon  be-
radi. 
Ushbu jarayonning birinchi bosqichi bozorda alfa versiyasini 
ishga tushirishdir. Ko‘pincha bu faqat tajribali foydalanuvchilarga 
taklif  qilinadi.  Ko‘pincha,  ular  sinovlarda  ishtirok  etishlari 

---

233 
so‘raladigan  kompaniya  xodimlari.  Ushbu  versiyani  chiqarilish-
idan  maqsad  yangi  g‘oyalarni  amalga  oshirishning  dastlabki  bos-
qichlarida  iste’molchilar  tomonidan  fikr-mulohazalarni  olish  va 
yangi  g‘oyalar  va  usullarning  real  sharoitda  qanday  ishlashi 
to‘g‘risida tushunchani olish. 
Keyingi  qadam  -  beta-sinov.  Ushbu  nuqtada,  mahsulot  yoki 
xizmat  kengroq  bozorda  taqdimetiladi.  Ushbu  bosqichda  ke-
lajakdagi  mahsulotning  ishonchliligi  va  o‘zaro  mosligi  asosiy 
vazifaga  aylanadi.  Beta-sinov  yangi  mahsulotni  reklama  qilish  va 
uni  kelgusi  foydalanuvchilar  tomonidan  sinab  ko‘rishning  yaxshi 
shakli bo‘lib xizmat qiladi. 
Beta-sinov odatiy keng ko‘lamli sinovning o‘rnini bosadigan 
usuldir. Iste’molchi uchun yangi mahsulot muammolarini topishga 
tayanib,  kompaniya  ushbu  mahsulotni  sinovdan  o‘tkazish  narxini 
kamaytirishi  mumkin,  uni  boshqa  usulda  amalga  oshirish  kerak 
bo‘ladi. Pulni tejashdan tashqari, ushbu yondashuv butun rivojlan-
ish tsiklini sezilarli darajada tezlashtiradi. 
Mahsulot  muvaffaqiyatining  yana  bir  muhim  sharti  bu 
kompaniyaning bozorga tez kirishini ta’minlash qobiliyatidir. Alfa 
va  beta-versiyalarning  taqdimoti  mahsulotni  bozorga  olib  chiqish 
jarayonini tezlashtirishning samarali vositalaridan biridir. Bundan 
tashqari,  ushbu  versiyalarda  ularni  ishlatish  muddati  belgilanishi 
ma’lum vaqtdan keyin mahsulotning tijorat versiyasini sotib olish 
uchun yaxshi rag‘bat bo‘lib xizmat qiladi. 
 
  O‘z-o‘zini tekshirish savollari 
 
1. Tovarlarning asosiy maqsadi nimadan iborat? 
2. Mahsulot  Internet  orqali  taqdim  etilsa,  u  qanday  muhitni 
shakllantiradi? 
3. Internetda  tovarlarning  toifalari  va  taklifning  xususiyatlari 
qanday? 
4. Moddiy tovarlar guruhlarni aniqlang. 
5. Mahsulotning hayot aylanishi nima? 
6. Qanday qilib yangi mahsulotlarni ishlab chiqish va yaratish 
uchun Internetdan foydalanishim mumkin? 

---

234 
7. Yangi mahsulotni ishlab chiqarish bosqichlari qanday? 
8. Fokus-guruh nima va uning vazifalari? 
9. Yangi 
yuqori 
texnologiyali 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishni qanday tezlashtirishimiz mumkin?