Elektr tokini uzatish

---

Elektr tokini

uzatish

Elektr tokini uzatish — elektr st-yasidan

elektr energiyasini muayyan masofaga

elektr uskunalari va qurilmalari

yordamida yetkazib berish. Elektr tokini

uzatish u. qurilmalariga kuchlanishni

kuchaytiruvchi va pasaytiruvchi

transformatorlar, tayanchlarga

tortiladigan simli va yerga koʻmiladigan

kabelli elektr uzatish liniyalari, avariyaga

qarshi va himoyalash avtomatika

---

apparatlari kiradi. Energiya liniya orqali

uzatilayotganda sim qarshiligini yengish

uchun energiyaning maʼlum qismi

yoʻqoladi. Energiyaning yoʻqolish miqdori

tok kuchi kvadratiga va simning

qarshiligiga mutanosib (proporsional)

boʻladi. Sim qarshiligini kamaytirish

uchun uning diametrini oshirish zarur.

Simni tejash uchun Elektr tokini uzatish u.

liniyalari boshiga kuchlanishni

kuchaytiruvchi transformatorlar, oxiriga

ega pasaytiruvchi transformatorlar

oʻrnatiladi. Natijada uzatilayotgan quvvat

(energiya) oʻzgarmaydi, kuchlanish

qancha koʻpaysa, liniyadan oʻtayotgan

tok kuchi shuncha kamayadi. Liniyaning

energiya oʻtkazuvchanlik imkoniyati

---

kuchlanish kvadratiga toʻgʻri, liniyadagi

energiyaning yoʻqolishi esa kuchlanish

kvadratiga teskari mutanosib boʻladi.

Uzatish liniyalarining kuchlanishi uzatish

masofasiga, uzatilayotgan elektr

quvvatiga bogʻliq.

Uzatish liniyalari yer osti yoki suv osti

kabellari va havo liniyalari shaklida

qurilishi mumkin. Kabelli elektr uzatish

liniyalarida energiya oʻtkazuvchanlik

imkoniyati liniyaning aktiv qarshiligi bilan,

havo liniyalarida esa induktiv qarshilik

bilan cheklanadi. Amalda havo

liniyalarining induktiv qarshiligi aktiv

qarshiligidan bir necha marta katta

boʻladi. Shu sababli ham ancha uzoq

---

masofaga oʻta katta quvvatni uzatish

uchun oʻzgaruvchan tok havo liniyalarida

induktiv qarshilik taʼsirini kamaytirish

choralari koʻriladi: sinxron yoki

kondensatorli kompensatorlar, liniyaga

parallel ulanadigan induktiv qarshilik —

drossellar, liniyaga ketmaket ulanadigan

sigʻimli qarshilik — kondensator

batareyalari qoʻllaniladi. Oʻzgaruvchan

tok uzatish liniyalari albatta uch fazali

boʻladi. Elektr energiya uzatish liniyalari

faqat oʻzgaruvchan tokda emas, balki

oʻzgarmas tokda ham elektr uzatishi

mumkin. Liniya orqali uzatiladigan quvvat

tokning quchlanishiga va liniyaning

uzunligiga bogʻliq.

---

Elektr tokini uzatish u. liniyalari musbat

va manfiy qutb simlaridan iborat boʻladi.

Liniyada yuqori kuchlanish boʻlishi uchun

liniya boshidagi transformatorlar

kuchaytirilgan oʻzgaruvchan kuchlanishni

toʻgʻrilagichlar yordamida oʻzgarmas

tokka aylantiradi. Liniya oxirida invertorlar

yordamida oʻzgarmas tok oʻzgaruvchan

tokka aylantiriladi, soʻngra

transformatorlar yordamida yana past

kuchlanishga oʻtkaziladi va

isteʼmolchilarga yuboriladi (qarang Elektr

tarmogʻi, Elektr taʼminoti).

---

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

---

  Soʻnggi tahrir 2 yillar avval EdgarsBot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?

title=Elektr_tokini_uzatish&oldid

=2002189

" dan olindi