So’z boshi

Ta’siri uzaytirilgan dori turlarini ta’rifi, tasnifi, yaratish zaruriyati 
     Dori  turlaridagi  dorivor  moddalarning  ta’sir  etish  vaqtini  uzaytirish 
masalasi katta amaliy ahamiyatga ega, ayniqsa ximioterapiya sohasida.  
Ximioterapiyaning  samaradorligi  dorivor  moddani  qonda  doimo  tera-pevtik 
konsentratsiyasi ta’minlanishiga bog‘liq bo‘ladi va shunga erishish uchun ma’lum 

---

146 
 
vaqt  o‘tgach  (sutkada  davomida  bir  necha  marta)  dorivor  modda  qayta  qayta 
iste’mol qilinish lozim. 
Bu  esa  har  hil  noqulaychiliklar  tug‘diradi:  yordamchi  moddalarni  tanaga 
kiritilishi,  ko‘p  miqdorda  preparatlarni  sarflanishi,  qondagi  ta’sir  etuv-chi 
moddani konsentratsiyasi bir me’yorda bo‘lmasligi. 
 Hozirda 
ishlatiladigan 
ko‘p 
dorilarning  kamchiligi  ta’sir 
qiluvchi 
moddaning miqdori tanada uzoq vaqt saqlanmasligida. 
Davolovchi konsentratsiyani  bir  me’yorda  bo‘lmasligi dorining  terapevtik 
samaradorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Sil, 
lepra, qator bakterial  va  virus  kasalliklarni  muvaffaqiyatli davolashni faqat dori 
moddaning qonda terapevtik 
konsentratsiyasi uzoq  vaqt saqlanib turgandagina amalga  oshirish  mumkin. SHun
ing  uchun  ta’sir muddati uzaytirilgandori turlari ishlab chiqish ham nazariy, ham 
amaliy ahamiyatga egadir. 
Farmakokinetik 
ta’siri 
oldindan 
belgilangan 
dorilarni 
yaratishda,  ayniqsa  ta’siri  uzaytirilgan  dorilarni, turli  texnologik usullar, maxsus 
yordamchi  moddalar  qo‘llash  va  dori  turlarini  strukturasini  o‘zgartirish  yo‘llari 
bilan amalga oshiriladi.