Гулистон давлат университети ―кимё ўҚитиш методикаси‖

Ўзлаштиришнинг сифат кўрсаткичлари 
Ўзлаштиришга баҳо қўйиш ўқувчилар иши сифатини ошириб боришнинг 
муҳим воситасидир. Ўқувчиларнинг кимѐ фанини ўзлаштириши учта кўрсаткич 
билан: а) билим ва амалий ўқувлар ҳажми; б) билим ва ўқувлар сифати; в) билим ва 
ўқувларни аниқлаш формалари билан таърифланади. 
Билимлар ҳажми ўқув дастури билан белгиланади. Дастурга кўра 
ўқувчиларнинг энг муҳим модда ва реакцияларни, асосий назария, тушунча ва 
қоидаларни билиш—билмаслигини, кимѐвий тилдан, энг муҳим кимѐвий тажриба 
усулларидан фойдаланишни, шунингдек, ўзларини назарий билимларини 
масалалар ечишда ва амалий мавзуни масалаларини ҳал қилишда тадбиқ этишни 
текшириб кўриш керак.
Билимлар
сифати конкретлиги, тушунилганлиги, систематиклиги, тўғрилиги, 
пухталиги билан ифодаланади. 
Билим ва ўқувларни аниқлаш формаси ҳам ўқувчиларнинг ўзлаштиришини 
ҳарактерлашда катта аҳамиятга эга. 

---

Ўқувчиларнинг кимѐ фанини ўзлаштиришга қўйиладиган жуда ҳам 
тахминийдир: конкрет шароитга қараб, улар чуқурлаштирилиши ва уларга 
аниқликлар киритилиши мумкин; ўқитувчи ўқувчиларни янада яхши ишлашга 
қизиқтириш мақсадида, бу баҳоларни бир қадар ошириши ѐки, аксинча, 
пасайтириши мумкин. Масалан, оғзаки жавобга ўқувчи: 
а) берилган саволларга тўла жавоб материални ҳам билса; 
б) кимѐвий тушунчаларнинг таърифини, ифодаларни аниқ билса; 
в) ўз билимларини амалий масалаларни ҳал қилишда тадбиқ эта олса; 
г) материални изчиллик билан баѐн этса;
д) асосий ва қўшимча саволларга мустақил суратда жавоб берса, бундай ўқувчига 
"5" баҳо қўйилади. Агар ўқувчи: 
а) амалий ишга яхши тайѐрланса ва кўрсатмаларга аниқ риоя қилиб бажарса; 
б) барча тажрибаларни тушуниб, онгли равишда бажарса; 
в) барча кимѐвий тажрибаларни аниқ бажариб, бутун ишдан аниқ натижалар олса; 
г) тўғри кузата олса, тўғри хулоса чиқарса, тажрибаларни мустақил суратда 
бажарса бундай ўқувчининг амалий ишига "5" баҳо қўйилади. 
Агар ўқувчи: 
а) ѐзма ишдаги барча саволларга тўғри жавоб қайтарса; 
б) конкрет ва назарий материалларга оид саволларга мукаммал ва аниқ жавоб 
берса; 
в) изчиллик билан ва бутунлай саводли тарзда баѐн берса, у ўқувчининг ѐзма 
ишига "5" баҳо қўйилади. 
Ўқувчилар билим, кўникма ва малакаларни ўзлаштириш натижаларини 
назорат қилиш ўқув жараѐнида дидактик аҳамиятга эга. Унинг мақсади -
ўқитишнинг реал натижаларини ўқитиш мақсадлари билан солиштириш. Назорат 
ҳар хил шакл, тур ва усулда олиб борилади, турли хил топшириқлар эса назорат 
воситаларига киради.