Abdullayev Hayitjon Sadullo o‘g‘lining "O‘zbek milliy to‘ylari" nomli dastgohli grafika kompozisiya

Qoraqalpog’iston 

Qoraqalpog’istonning  Qorako’l  tumanida  kelinchak  yangi  uyiga  ortiqcha 

jihozlarsiz, sandiq va ko’rpa- to’shak bilan tashrif buyuraveradi. Qizig’i shundaki, 

to’y  ham,  nahorgi  osh  ham  qiz  xonadonida  beriladi,  moddiy  tomoni  esa 

to’laligicha  kuyovto’ra  zimmasiga  yuklatiladi.  Qizlar  to’y  kuni  ko’k  ko’ylak  deb 

atalgan  mahsus  kelinlik  libosini  kiyishadi.  Bu  ko’ylakni  avvaldan  uning 

qarindoshlari tikib, tayyorlab qo’yishadi. 

Toshkent 

Azim  Toshkent  to’ylarida  boshqa  viloyat  to’ylarida  uchramaydigan  odatlar 

talaygina.  Misol  uchun  to’y  kuni  kelin  uyiga  yo’l  olayotgan  kuyov  onasi  bilan 

xayrlashadi.  Uydan  chiqqanidan  so’ng,  onasi  uni  chaqiradi  va  shirinlik  yediradi. 

Kelin  uyiga  kelgan  kuyovnavkarlar  xonaga  kirishgach,  kuyov  xona  burchagidagi 

avvaldan  tayyorlab  qo’yilgan  surp  pardani  yirtadi.  So’ng  nikoh  o’qiladi  va  osh 

tortiladi.  Uni  avval  kuyovjo’ra  kuyovga,  so’ng  kuyov  barcha  jo’ralariga  oshatib 

chiqishi kerak. Qolgan osh ustiga shirinliklar terilgach, kuyov uni o’z panjasi bilan 

bosadi va kelinga kiritadi. Toshkent viloyatining ayrim hududlarida ajoyib an’ana 

bor. Unda kuyov jo’ralari bilan “qiz bazmi”ga tashrif buyurishadi. Bazmda ularga 

qiyiqcha  taqdim  etiladi  va  yigitlar  qiyiqchani  bellariga  bog’lab  yurishadi.  Eng 

qizig’i  shundaki,  agarda  kuyov  jo’ralaridan  birini  kelin  tomon  hafa  qilgudek 

bo’lsa,  u  to’yxona  o’rtasiga  chiqib,  qiyiqchani  yechib,  yerga  tashlaydi  va  qolgan 

yigitlar  ham  shu  taqlid  norozilik  bildirib  chiqib  ketishadi.  Shuning  uchun  “qiz 

bazmi”da kuyovjo’ralarni alohida hurmat bilan kutib olishga harakat qilishadi. 

---

27