O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

 
 

---

 
65 
Quturish 
 
O’tkir virusli infeksiya bo’lib, tabiiy antropurgik zoonoz kasallik hisoblanadi. 
Tabiatda  ushbu  kasallik  virusini  asosiy  asrovchilar  itsimonlar  oilasiga  mansub 
yovvoyi yirtqich (bo’ri, tulki va boshqa) hayvonlar hisoblanadi (17-jadval). 
17-jadval. 
Umurtqalilarning quturish virusiga beriluvchanligi (JSST 
ma’lumotlariga ko’ra) 
Umurtqalilar turi darajasi 
O’ta yuqori 
Yuqori 
O’rta 
Tulki 
Bo’ri 
Chiyabo’ri  
Ariqsichqoni 
(latcha)               
Dalasichqon 
Uy mushugi 
Quyon 
Ko’rshapalak 
ko’rshapalaklarning ba’zi 
turlari 
Qo’ng’ir silovsin 
Odam 
It 
Qo’y 
Echki 
Ot 
Qoramol, olmaxon 
 
Insonga asosan uy hayvonlari (it, muShuk) tishlaganda yoki yalaganda virusli 
so’lakning  teriga  yoki  shilliq  pardada  paydo  bo’lgan  jarohatga  tushishi  orqali 
yuqadi.  Kasallik  markaziy  asab  sohasini  zararlab,  bemorni  o’limga  olib  keladi. 
Ushbu kasallik zooantroponoz bo’lganligi tufayli quturish bilan kurashish choralari 
tibbiyot va veterinariya xodimlari hamkorligida amalga oshiriladi. 
Veterinariya-sanitariya  choralari  bir  tomondan  it  boqishning  ma’lum  qonun-
qoidalariga  (ro’yxatga  qo’yish,  ko’chaga,  sayrga  tumShug’bog’da  qo’yish), 
ikkinchi tomondan daydi, egasiz it muShuklarni qirg’in qilishga taqaladi. Quturish 
belgisi  paydo  bo’lgan  hayvonlar  darhol  veterinariya  muassasalariga  olib  kelinib, 
ular ustidan 10 kun davomida nazorat o’rnatiladi. 
Quturish  diagnozi  qo’yilgan  holda  o’choqda  namli  dezinfeksiya  o’tkaziladi. 
Quturish kasalligi bo’yicha noqulay tuman va hududlarda itlarni va boshqa xo’jalik 
hayvonlarini emlash lozim. 
Endi  hayvonlar  epidemiologik  ahamiyatga  ega  bo’lgan  kasalliklarning 
ayrimlarini ko’rib chiqamiz.