O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti

Qurilmaning  tavsifi 
Bu    laboratoriya  ishida  termo  EYuKning  temperaturaga  bog`liqligi 
konstantan  -  mis  termoparasi  uchun  o`rganiladi.  Konstantan  o`tkazgich  uchlariga   
galvanometr  ulangan.  Termoparaning  A  kavsharlangan  uchiga  suvli  idishga 
tushiriladi  va  elektroplitka  yordamida  isitiladi.  Termoparaning  B  kavsharlangan 
uchi  esa  sovuq  suvga  solinib    doimo  birday  saqlanib  turiladi.  Ikkala  idishga  ham 
termometr qo`yiladi. 
 
Ishni  bajarish  tartibi 
1.    Idishlarga menzurka yordamida 150 ml  dan suv oling. 
2.  1-rasm  asosida qurilma tuzing. 
3.  A va B idishlardagi temperaturalar T
2
 va T
1
 ni tekshiring. Bu holda ikkalasida 
ham temperatura bir - xil bo`lib, galvanometr nolni ko`rsatishi kerak. 
4.   Elektroplitka 2 ni tok manbaiga ulab A idishdagi suvni isiting.  
5.   A idishdagi temperaturani aniqlab T
2
 bilan belgilang. 
6.   Galvanometr yordamida termo EYUK ni aniqlang. 
7.   Tajribani temperatura har 10
0
C oshganda takrorlang. Tajriba 
C
0
2
80


   
 bo`lgunga qadar  davom ettiriladi. Olingan natijalarni jadvalga yozib boring. 
8.  Olingan natijalar asosida  
)
(
)
(
1
2




f
T
T
f
E
  grafik tuzing.  
         Abssissa  o`qiga 
∆T  ni  ordinata  o`qiga  esa  termo  EYUK  E  ni  qo`ying 
grafikdagi  chiziqning  og`ishiga  qarab  (

)  ni,  ya’ni  solishtirma  termo  EYUK  ni 
aniqlang.  Buning    uchun  grafikda  kordinatadan  ancha  uzoqlikda  bo`lgan  nuqtani 
tanlab,  uning      kordinatalardagi  proyeksiyalari  E
t 
va 
∆T  larni  aniqlab  olib, 


/
T
E

 formula yordamida 

 hisoblang. 
 
1-jadval 
T/r 
T
1
 
T
2
 
∆T=T
2
-T
1
 
E 

 

---

95 
 
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
4