Режалаштириш моделлари

Bitiruv  malakaviy  ishi  doirasida  quyidagi  masalalarni  hal  qilish  talab 

qilinadi: 

-  MOCROSOFT 

EXCEL  dasturining  iqtisodiyot  bilan  bog’liq 

funktsiyalarini nazariy va amaliy jihatdan o`rganish; 

-  Dasturni iqtisodiy masalalarga qo`llash imkoniyatlarini tahlil qilish; 

-  MOCROSOFT 

EXCEL 

yordamida 

iqtisodiyotning 

chiziqli 

programmalash  va  transport  masalalari  kabi  tipik  masalalarni    xal  qilish 

yo`l-yo`riqlarini  aniqlash  va  shu  sohadagi  amaliy  ko`rsatmalarini  ishlab 

chiqish; 

-  Bajarilgan ishlarni DAK talablari asosida yozma rasmiylashtirish.  

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

12 

 

 

 

 

 

ASOSIY QISM 

 

1-§. EXCEL DASTURINING IQTISODIYOTGA DOIR 

FUNKSIYALARI 

  

1.1.  EXCEL yordamida davriy to`lovlarni hisoblash 

 

EXCEL dasturida davriy to`lovlar bilan bog’liq bir qator funksiyalar nazarda 

tutilgan: 

1) hisob davrida o`zgarmas protsent stavkalari asosida amalga oshiriladigan 

davriy to`lovlar (ПЛТ funksiyasi); 

2) muayyan davr uchun protsentlar bo`yicha to`lov (ПРПЛТ funksiyasi); 

3) bir  necha  marta  ketma-ket  keluvchi  davrlar  uchun  protsentlar  bo`yicha 

to`lov (ОБЩПЛАТ funksiyasi); 

4) konkret davr uchun zaymlar bo`yicha asosiy to`lovlar (protsentlarni ushlab 

qolgan xolda) (ОСПЛТ funksiyasi); 

5) bir necha marta ketma-ket keluvchi davrlar uchun asosiy to`lovlar summasi 

(ОБЩДОХОД funksiya). 

Ushbu  miqdorlarning  hammasi  to`lovlar  sxemasi  o`zgarmaydigan  xollar 

uchun  (masalan,  qarzlarni  bir  hil  darajada  tekis  to`lab  borish)  hisoblanadi.  Faraz 

qilaylik, qarzlarni to`lash  xar bir hisob davrida bir xildagi to`lovlar bilan amalga 

oshiriladi.  Bu  to`lovlarning  kelajakdagi  umumiy  miqdori  qarz  summasi  va  oxirgi 

hisob  davri  uchun  hisoblangan  foizlarning  yig’indisiga  tepg  bo`ladi  (agar  qarzni 

to`la to`lash nazarda tutilgan bo`lsa).    

Boshqa  tomonlan,  qarz  bo`yicha  joriy  to`lov  miqdori  qarzning  xozirgi 

vaqtdagi miqdoriga teng bo`lishi kerak. Agar qarz summasi, protsent stavkasi, qarz 

---

 

13 

 

olingan  muddat  kabi  ma`lumotlar  ma`lum  bo`lsa,  u  xolda  ПЛТ  funksiyasi 

yordamida  qarzlarni  bir  xil  miqdorda  tekis  to`lab  borish  uchun  davriy  to`lovlar 

summasini aniqlash mumkin.   

Hisoblangan  to`lovlar  o`z  ichiga  qarzning  to`lanmagan  qismi  uchun 

protsentlarni  xamda  qarz  bo`yicha  asosiy  to`lovlarni  oladi.  Bu  miqdorlarning  har 

ikkisi  davr  nomeriga  bog’liq  va  ПРПЛТ  xamda  ОСПЛТ  funksiyalari  yordamida 

hisoblanishi  mumkin.  Bir  nechta  muddat  uchun  jamlangan  miqdorlarni  esa   

ОБЩПЛАТ va ОБЩДОХОД funksiyalari orqali hisoblanadi.  

Quyida  biz  3  yilga  yillik  17%  bilan  olingan  70000  so`m  qarzni  to`lov 

sxemasini  keltiramiz.  Hisoblash  jarayoni  bilan  bog’liq  izoxlar  funksiyalardan 

foydalanish  yo`riqnomalarida  keltirilgan.    Hisoblash  formularini  ko`rish  rejimida 

quyidagi oyna aks etadi: 

 

 

 

Hisoblash rejimida esa quyidagi ma`lumotlar ekranga chiqariladi:  

 

 

---

 

14