Ozbek tili

O‘timli va o‘timsiz fe’llar 

Tushum  kelishigidagi  so‘z  bilan  bog‘lana  oladigan  fe’llar  o‘timli  fe’l  hisoblanadi: 

keltirdi (nimani?), o‘ydi (nimani?), kesdi (nimani?), uzdi (nimani?). Bunda harakat nimani? 

so‘rog‘iga javob bo‘ladigan otga to‘liq o‘tadi. Fe’l chiqish kelishigidagi otga bog‘langanda 

harakat  qisman  otga  o‘tishi  mumkin:  uzumni  yeng  –  uzumdan  yeng,  nonni  oling  –  nondan 

oling, qovunni kes - qovundan kes. 

Biror  predmetga  o‘tmaydigan  harakatni  ifodalovchi  fe’llar  o‘timsiz  fe’l 

hisoblanadi.  O‘timsiz  fe’llar  jo‘nalish,  o‘rin-payt,  chiqish  kelishigidagi  so‘zlar  bilan 

bog‘lanadi: uxladi, yig‘ladi, yurdi, yozdi, chizdi. 

Ish  -  harakatning  amalga  oshishi,  bajarilishi  haqidagi  xabarni  bildiradigan  fe’llar 

bo‘lishli fe’l hisoblanadi: o‘qidi, gapirdi, kelmoqchi, yozayapti. 

Amalga  oshmaydigan,  bajarilmaydigan  ish-harakatni  bildiruvchi  fe’llar  bo‘lishsiz 

fe’l hisoblanadi. Bo‘lishsiz fe’l maxsus vositalar orqali hosil qilinadi: