Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги касб-ҳунар таълими маркази

Кўп қаватли уялар: Тўртта қаватдан иборат бўлиб, ҳар бир қаватга 435х230 
мм ўлчамдаги 10 та мумкатак инчали ромларни жойлаштириш мумкин. Кўп 
қаватли уянинг тўртала томнидаги ёғоч деворнинг қалинлиги 35 мм бўлади. 
Уянинг ташқи икки ён томонида махсус чуқурча бўлиб, ари оилаларини кўчиришда 
фойдаланилади.
Арилари оиласини кўп қаватли уяларда боқиш. 
Арихоналарда кўп қаватли уяларда ари боқилганда асаларичи ари 
оилаларини текшириш, оила ҳажмини кенгайтириш, мумпарда тортиш, 
асал олиш, қишга озик жамғариш каби мавсум давомида қилинадиган 
ишлар уя қаватларини алмаштириш орқали бажарилади ва олинадиган 
даромад юқори бўлади. 
Кўп қаватли уяларда боқиладиган арилар қиш давомида жамғарилган 
озиқни истеъмол қилиб бўлгач, биринчи қаватдан иккинчи қаватга 
кўтарила бошлайди, чунки иккинчи қаватда олдинги йилда жамғарилган 
озиқ бўлади. Баҳорда ариларни ертўлалардан очиқ об-ҳавога чиқариш 
даврида бўшаб қолган уянинг биринчи қавати олиниб, омборга 

---

64 
топширилади, 10 ромли хажмдаги қаватда арилар тез ривожлана 
бошлайди ва она ари кўп тухум қўяди. Биринчи қаватни олиб ташланаётган 
пайтда бир йўла оила аҳволи билан ҳам танишиб чиқиш, она арининг 
тухум қўйиши, жамғарилган озиқ миқдорининг етарли эканлигига 
ишонч ҳосил қилиб, ари оиласини текшириш ишлари тугатилади (9-расм).
Кўп қаватли уянинг 10 та ромида 64 мингга яқин мумкатак инчалар 
бўлиб, ундан 1/3 қисми 10 кг озиқ асали сақлаш учун етарлидир, қолган 
1/3 қисм инчада 2 ҳафта давомида личинка етиштириш имконига эга 
бўлади. Шундан сўнг 20 кун давомида ари оиласини безовта қилмаса ҳам 
бўлади. Бундан ташқари, ёз давомида бошқа ишларни бажариш учун 
арихонада жамғарилган катак мумпардали ромлар билан тўлдирилган 
қаватлар бўлиши керак. Жамғарилган қаватлар ичида озиғи
бор мумкатак 
инчали ромлар ҳамда улар орасида мумпарда ёпиштирилган ромлар аралаш 
ҳолда тайёр туриши зарур. 
Баҳорнинг иккинчи ярмида, агарда табиатдан шарбат келаётган бўлса, 
иккинчи қават мумкатак инчали ромлар орасига 2-3 та сунъий мумпарда 
ёпиштирилган ромлар аралаштириб қўйилади. Устки қават тўлиқ 
личинкаларга тўлиши билан пастдагиси билан ўрни алмаштирилади. 
Шундай қилинганда доимо устки қaватда бўш катакчалар бўлади. Иккинчи 
қават ариларга тўлиши билан она ари ҳам унга кўтарилади ва тухум қўя 
бошлайди.