Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti fizika fakulteti astrofizika kafedrasi


 De-Sitter modeli, Metagalaktikaning boshlanishi



Download 2,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/118
Sana08.08.2021
Hajmi2,96 Mb.
#142633
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   118
Bog'liq
kosmogoniya va kosmologiya asoslari

2. De-Sitter modeli, Metagalaktikaning boshlanishi.  
  
Metagalaktika  evolyutsiyasining  De-Sitter  modeliga  ko’ra  Xabbl  doimiysi 
qiymati  doimiy  bo’lib  (H=const

0),  ikki  obyekt  orasidagi  masofa  masalan  ikki 
galaktika  orasidagi  masofa  juda  tez  r=r
0
e
Ht 
-  exponensial  ravishda  o’zgaradi. 
Ko’rsatish mumkinki bunday model doirasida muhit zichligi 

 – o’zgarmas qoladi 
(statsionar  Metagalaktika).  Birinchi  qarashda  de-Sitter  modelini  har  ikkala 
xususiyati  bir-biriga  qarama-qarshidek  tuyiladi.  Chunki  biz  sistemaning  hajmini 
o’zgarishi  natijasida  uning  zichligi  o’zgarishiga  odatlanganmiz.  Bu  holat  shunga 
olib kelganki, de-Sitter modelidan uzoq vaqt davomida deyarli foydalanilmagan.  
 
Bu  model  hozirgizamondagi  Metagalaktika  to’g’risidagi  tassavurlarimizga 
qarshidir.  Ko’rsatish  mumkinki  bu  model  doirasida  juda  noodatdagi  holat 


 
93 
tenglamasi  kelib  chiqadi:  p=-

 (p-bosim, 

-materiya  energiyasining  zichligi). 
Shunday  qilib  de-Sitter  modeli  Metagalaktikaning  hech  bo’lmaganda  hozirgi 
zamon epoxasida haqiqatga to’g’ri kelmaydi.  
 
  De-Sitter  modelidan  fizik  vakuumning  xususiyatlari  kelib  chiqishi  shuni 
ko’rsatadiki  Metagalaktika  evolyutisyasining  boshlang’ich  epoxalarida,  fizik 
vakuumda  Metagalaktika,  de-Sitter  modeliga  asosan  rivojlangan.  Boshlang’ich 
vaqtlarda Metagalaktika  rivojlanishi de-Sitter modeliga asosan amalga oshgan deb 
olish  yuqorida  qayd  etilgan  Fridman  modelini  qiyinchiliklarini  yuqotadi. 
Haqiqattan  ham  de-Sitter  modeli  doirasida  Metagalaktika  radiusini  eksponensial 
o’zgarishi (e
Ht
) singulyarlikni yo’qotadi.  
 
Ikkinchi  tomondan, tez  eksponensial  rivojlanishi  (ba’zi  baholashlarga ko’ra 
de-Sitter modeliga asosan Metagalaktika radiusi 10
800
 sm.ga erishadi), shunga olib 
keldiki,  birlamchi  Metagalaktika  hajmi  kuzatiladigan  hajmdan  juda  ko’p  tartibda 
oshadi.  U  holda  gorizont  muammosi  oson  hal  bo’ladi.  de-Sitter  kosmologiyasi 
doirasida  kengayishi  juda  tez  vujudga  keladiki  (r~t-ga  nisbatan),  shuning  uchun 
hozirgi  zamonda  gorizont  o’lchami  metagalaktika  o’lchamiga  mos  kelsa, 
kengayish  boshlanishda  u  Metagalaktika  o’lchamidan  yetarlicha  katta  bo’lgan, 
bunday Metagalaktikaning barcha oblastlari bir-biriga sababli bog’langan bo’ladi.  
 
Boshqacha  qilib  aytganda  hozirgi  vaqtda  gorizont  qiymati  uzoq    o’tmishni 
yaqin  oblastlarga  muvoffiq  keladi.    Bu  xususiyat  de-Sitter  kosmologiyasi 
xususiyatidir.  
 
Yana  shuni  qayd  qilish  kerakki  Metagalaktika  kengayishini  boshlang’ich 
davrlarini  ifodalash  yana  energetik  muammoni  ham  hal  etadi. Fizik  vakuumni  va 
Metegalaktika 
evolyutsiyasini 
ikki 
stadiyasini 
kiritilishi 
A. 
Fridman 
kosmogoniyasining asosiy muammolarini hal etadi.  
Shunday  qilib  qayd  qilish  mumkinki  boshlang’ich  epoxalarda 
Metagalaktikaning evolyutsiyasi fizik vakuumda de-Sitter modeliga asosan amalga 
oshib,  biz  biladigan  modda  vujudga  kelgandan  keyin  Metagalaktika  rivojlanishi 
Fridman  modeliga  asosan  vujudga  keladi.    Rasmda  fizik  vakuumda  fazaviy 
o’tishdan  keyin  rivojlanishni  De-Sitter  modelidan  Fridman  modeliga  o’tishi 
sxemasi ko’rsatilgan. 
 
 
          
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fridman modeli 
De-Sitter modeli 
R
m
 


Download 2,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish